دیگ بخار
فهرست مطالب
- دیگ بخار چیست؟
- انواع دیگ بخار تولید شده در مشهد بویلر
- دیگ بخار چگونه کار می کند
- انواع دیگ بخار صنعتی چیست؟
- مواد اولیه ساخت دیگ بخار
- اجزای دیگ بخار
- کاربردهای دیگ بخار
- انتخاب و خرید دیگ بخار
- قیمت دیگ بخار
- سوالات متداول
دیگ بخار چیست؟
بویلر واژه ای انگلیسی به معنای جوشاندن و یا جوشاننده میباشد و عمل بویلینگ به معنای رساندن دمای یک سیال به نقطه جوش آن میباشد. در صنایع گرمایشی، منظور از بویلر یک مخزن دربسته تحت فشار میباشد که فرآیند جوش آوردن و یا گرم کردن یک سیال را بر عهده دارد.
در بویلر، سیال عامل که معمولا آب است، گرم شده یا به نقطه جوش خود میرسد و هنگامیکه سیال به درجه حرارت مورد نظر برسد، مورد استفاده قرار میگیرد. از بویلرها معمولا برای تولید بخار و تولید آبگرم در صنایع مختلف استفاده میشود که به آن دیگ بخار و دیگ آب گرم میگویند.
دیگ بخار ظرفی فلزی فولادی و دربسته است که از یک طرف داخل کوره آن در تماس مستقیم با حرارت بوده و از طرف دیگر آن با آب داخل می باشد و این بویلر بخار فولادی به نوعی تبادل حرارت را بین آب و آتش ایجاد می کند.
اصولاً دیگ بخار و بویلر به هر ظرفی اطلاق می گردد كه در داخل آن موادی را به جوش می آورند و یا عمل پخت را انجام می دهند و ما هر روزه با انواع مرسوم دیگ كه در آشپزی مورد استفاده قرار می گیرند سر و كار داریم.
ولیكن دیگ صنعتی وسیله یا دستگاهی است برای انتقال حرارت به سیال مورد نظر ما كه در حالت بسیار پركاربرد، این سیال می تواند آب باشد كه در نتیجه ما دیگ آب داریم و حال اگر این دیگ به حدی حرارت داده شود كه دما به نقطه تبخیر یا جوش آب برسد ما دیگ تولید بخار خواهیم داشت.
در ادامه تبادل حرارتی بین آب و آتش باعث افزایش انتقال گرما از گازهای داغ داخل کوره دیگ به آب موجود در داخل بویلر شده و در نتیجه دمای آب بالا رفته و این فرآیند تا رسیدن به نقطه جوش آب داخل دیگ و تولید بخار ادامه پیدا می کند.
از طرف دیگر با توجه به اینکه بخار در یک ظرف فولادی دربسته یا با حجم ثابت تولید می شود در نتیجه این امر سبب افزایش فشار داخلی در آن شده و لذا باعث ایجاد یک مخزن با فشار داخلی می گردد و بنابراین دیگ های بخار جزو مخازن تحت فشار دسته بندی می شوند.
و با توجه به تحت فشار بودن و وجود حرارت بالا این مخازن از اولین سال های استفاده از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و با توجه به حادثه های بسیار زیاد انفجار مخزن که در کشور آمریکا یا کشورهای اروپایی و یا بر روی کشتی های بخار اتفاق می افتاد اهمیت ایمنی در آنها بطور جدی مورد توجه مهندسان قرار گرفت.بویلر از نوع دیگ بخار زغال سنگی (سوخت جامد- ذغال سنگی) بوده که امکان کار هر نوع سوخت جامد را دارا می باشد.
این شرکت با همکاری نیروهای متخصص نصب و راه اندازی در کشور افغانستان با تجربه ۱۵ ساله در زمینه نصب و راه اندازی دیگ های بخار و آبگرم زغال سنگی محصولات را در شهر محل نصب راه اندازی و تحویل می دهد.
از مهم ترین کاربردهای دیگ بخار زغال سنگی در صنایع غذایی جهت پخت مواد غذایی به روش مستقیم و غیر مستقیم با بخار، صنایع شیمیایی، نساجی، نفت پتروشیمی، تولید قند و گرمایش-سرمایش در بیمارستان ها و مجتمع های بزرگ می باشند.
از ویژگی های متمایز این دستگاه ،تولید بخار اشباع بدون آب با ظرفیت های بالا و توانایی کار در سه شیفت مداوم کاری بدون خاموشی بویلر، با سوخت های جامد خصوصاً زغال سنگ و امکان نصب سیستم های مونیتورینگ و نمایش شرایط کاری دیگ و نصب سوپرهیت و اکونومایزر می باشند.
انواع دیگ های بخار فایرتیوب فولادی مشهد بویلر
دیگ بخار استاندارد (بویلر یا کوره بخار)
در شرایط کنونی که خریداران محترم با انبوهی از مراکز فروش دیگ و بویلر بخار در کشور مواجه می باشند از افتخارات این مجموعه در تولید دیگ و بویلر بخار رعایت نکات مهم ذیل است نه هیچ ادعای دیگر:
1-بازرسی و کنترل کیفیت دیگ —- >> تحت نظارت بزرگترین و برترین شرکت بازرسی فنی در ایران
2- نقشه های طراحی با ظرفیت واقعی —- >> بجای نقشه های با ظرفیت اسمی
3- محاسبات قیمت تمام شده —- >> فقط تابع کیفیت الزامی برای دیگ و تجهیزات
جدول مدل های دیگ بخار استاندارد تولید شده
بویلر و دیگ بخار طرح سه پاس وت بک
ظرفیت های متعارف: 2 ،3 ،5 ، 7 ، 8 ، 10 ، 12 و 15 تن بخار در ساعت
- فشار کاری متعارف: 10 اتمسفر
- دمای کاری متعارف: 184 درجه سانتی گراد
- طرح بویلر: فایر تیوب، سه پاس کامل حرارتی فول وت بک با بالاترین راندمان
- شاسی: یکپارچه زینی فولادی با نصب راحت روی هر نوع فونداسیون
- فرمان: كنترل تمام اتوماتیك كاركرد دیگ بخار و امکان نصب PLC
مهم ترین کاربردهای این نوع بویلر بخار تولید قند، تولید مواد شیمیایی، تولید کاغذ و مواد سلولزی، بیشتر در صنایع تولید مواد غذایی، تولید یونولیت و ساخت تردی پنل، نساجی و کاربردهای مختلف دیگر می باشند.
از دیگر کاربردهای این نوع بویلرهای بزرگ در صنایع غذایی جهت پخت مواد غذایی به روش مستقیم و غیر مستقیم با بخار، صنایع شیمیایی، نساجی، نفت پتروشیمی، تولید قند و گرمایش در بیمارستان ها و مجتمع های بزرگ می باشند.
از ویژگی های متمایز این دستگاه، تولید بخار اشباع بدون آب با ظرفیت های بالا و توانایی کار در سه شیفت مداوم کاری بدون خاموشی بویلر، سه نوع سوخت گازوئیل – گاز – مازوت و امکان نصب سیستم های مونیتورینگ و نمایش شرایط کاری دیگ و نصب سوپرهیت و اکونومایزر می باشند.
بویلر و دیگ بخار طرح سه پاس درای بک
ظرفیت های متعارف: 200 ، 300 ، 500 ، 700 ، 1000 ، 1500 ، 2000 کیلو گرم بخار در ساعت
- فشار کاری متعارف: 6 ، 8 و 10 اتمسفر
- دمای کاری متعارف: 160 الی 184 درجه سانتی گراد
- طرح بویلر: فایر تیوب، سه پاس حرارتی درای بک طرح جدید عایق بتنی اکسترنال
- شاسی: یکپارچه زینی با عدم نیاز به فونداسیون
- فرمان: كنترل تمام اتوماتیك دیگ بخار و با امکان نصب PLC
بویلر و دیگ بخار طرح دو پاس شعله برگشتی
ظرفیت های متعارف: 100، 200 ، 300 ، 500 ، 700 ، 1000، 1500 ، 2000 کیلو گرم بخار در ساعت
- فشار کاری متعارف: 6 ، 8 و 10 اتمسفر
- دمای کاری متعارف: 160 الی 184 درجه سانتی گراد
- طرح بویلر: فایر تیوب، دوپاس حرارتی شعله برگشتی
- شاسی: یکپارچه فولادی با عدم نیاز به فونداسیون
- فرمان: كنترل تمام اتوماتیك دیگ بخار و با امکان نصب PLC
بویلر و دیگ بخار طرح عمودی ایستاده
ظرفیت های متعارف: 30، 50، 80، 100، 150، 200 کیلو گرم بخار در ساعت
- فشار کاری متعارف: 6 ، 8 و 10 اتمسفر
- دمای کاری متعارف: 160 الی 184 درجه سانتی گراد
- طرح بویلر: فایر چمبر و فایر تیوب
- شاسی: یکپارچه فولادی با عدم نیاز به فونداسیون
- فرمان: كنترل تمام اتوماتیك دیگ بخار و با امکان نصب PLC
- راندمان حرارتی دیگ بخار عمودی : در صورت استفاده از سیستم اکونومایزر بیش از ۸۰ درصد می باشد.
از مهم ترین کاربردهای این بویلر عمودی بخار برای استفاده در حجم بخار پایین مانند اتاق سونای بخار در استخرها، تولید قارچ خوراکی، تولید قطعات بتنی کوچک، آشپزخانه های صنعتی کوچک، صنایع غذایی کوچک، تولید نبات و آبنبات و موارد گرمایشی در فضاهای دارای محدودیت می باشند.
بویلر و دیگ بخار برقی
ظرفیت های متعارف: 8، 12، 20 کیلو گرم بخار در ساعت
- فشار کاری متعارف: 6، 8 و 10 اتمسفر
- دمای کاری متعارف: 15 الی 100 درجه سانتی گراد
- طرح بویلر: فایر تیوب
- شاسی: یکپارچه فولادی با عدم نیاز به فونداسیون
- فرمان: كنترل تمام اتوماتیك دیگ بخار و با امکان نصب PLC
بویلر بخار طرح ژنراتوری بخار فوری
ظرفیت های متعارف: 100، 200، 300، 500، 700، 1000، 2000 کیلو گرم بخار در ساعت
- فشار کاری متعارف: 6، 8 و 10 اتمسفر
- دمای کاری متعارف: 100 الی 160 درجه سانتی گراد
- طرح بویلر: واتر تیوب
- شاسی: یکپارچه فولادی با عدم نیاز به فونداسیون
- فرمان: كنترل تمام اتوماتیك دیگ بخار و با امکان نصب PLC
بویلر بخار طرح ژنراتوری بخار فوری پکیج شده
ظرفیت های متعارف: 50، 150، 250، 350، 550، 750 کیلو گرم بخار در ساعت
- فشار کاری متعارف: 6، 8 و 10 اتمسفر
- دمای کاری متعارف: 100 الی 160 درجه سانتی گراد
- طرح بویلر: واتر تیوب
- شاسی: یکپارچه فولادی با عدم نیاز به فونداسیون
- فرمان: كنترل تمام اتوماتیك دیگ بخار و با امکان نصب PLC
بویلر و دیگ بخار زغال سنگی
ظرفیت های متعارف: 100، 200، 300، 500، 700، 1000، 1500، 2000 کیلو گرم بخار در ساعت
- فشار کاری متعارف: 6، 8 و 10 اتمسفر
- دمای کاری متعارف: 160 الی 184 درجه سانتی گراد
- طرح بویلر: فایر تیوب دو پاس و سه پاس
- شاسی: یکپارچه فولادی با عدم نیاز به فونداسیون
- فرمان: كنترل تمام اتوماتیك دیگ بخار و با امکان نصب PLC
دیگ بخار چگونه کار می کند
برای درک طرز کار دیگ بخار باید با اصول طراحی آن آشنا باشیم. انواع مختلف بويلر (Boiler) (ديگ بخار) در صنايع مورد استفاده قرار میگيرند كه بيشتر آنها دارای ساختمان و طراحی اصلی يكسان است و طراحی ديگ بخار در صنعت بسته به نياز فنی و الزامات و استانداردهای مورد نياز به نحوی انجام میگيرد كه بهترين كارآيی و راندمان را داشته باشد.
اصولاً يك دستگاه بويلر با دريافت انرژی حاصل از سوخت در قسمت كوره (Furnace) يا محفظه احتراق و انتقال آن به سيال داخل پوسته (Shell) باعث افزايش تدریجی دما و انرژی داخلی سيال مورد نظر میگردد.
البته لازم به ذكر است كه در برخی از بويلرهای بخار از جمله بويلرهای نيروگاهی ساختار فنی كمی متفاوت میباشد و پوسته فقط در قسمت های مشخصی مانند درام ها وجود دارد و همچنين بويلرهای ديگر مانند دیگ آب گرم (فولادی – آبگرم) و ديگ روغن داغ نيز از ساختار ويژهای برخوردار میباشند.
پوسته يا جداره در بويلرهای معمولی مانند بويلر و ديگ بخار و ديگ آبداغ- آبگرم از اهميت ويژه ای برخوردار است چرا كه معمولاً بايستی از قدرت تحمل فشار های داخلی برخوردار باشد.
در اكثر بويلرهای گرمايشی سوخت توسط تجهيزات احتراقی دستگاه در محفظه احتراق يا كوره ديگ سوزانده میشود و گرمای حاصل به نحوی به قسمت جذب كننده منتقل میگردد و اين به عنوان يك سيكل دائمی در داخل بويلر تا زمان خاموشی ادامه میيابد.
مزایای دیگ بخار نسبت به سایر بویلرها
- انرژی حرارتی دیگ بخار بسیار زیاد است.
- بدلیل سبک وزن بودن و تراکم پایینی که دارد سرعت حرکت بالایی دارد و به نسبت دیگ آب داغ و دیگ روغن داغ راحتتر حرکت میکند.
- هم چنین برای حرکت دیگ روغن داغ و دیگ آب داغ نیاز به پمپ می باشد در حالی که دیگ بخار با فشار خود دیگ بخار انتقال پیدا میکند.
- درجه حرارت دیگ بخار به نسبت آب داغ بیشتر می باشد و در مقایسه با دیگ روغن داغ هزینه بهره برداری پایین تری دارد.
انواع دیگ بخار صنعتی چیست
از دیدگاه طراحی بویلرهای بخار اصولاً این محصول در دو نوع لوله آبی (WaterTube) و لوله آتشی (Fire Tube)، طراحی می گردد.
- دیگ بخار فایرتیوب (Fire Tube) یا لوله آتشی
همانطور که از نام آن مشخص است، دیگ فایرتیوب شامل تعدادی لوله است که گازهای داغ از آنها عبور می کند. این لوله های گاز داغ در یک ظرف دربسته در آب غوطه ور می شوند در واقع در دیگ فایر تیوب یک ظرف یا پوسته بسته حاوی آب است که لوله های داغ از آن عبور می کنند.
این لوله های آتش یا لوله های گاز داغ آب را گرم می کنند و آب را به بخار تبدیل می کنند و بخار در همان ظرف باقی می ماند از آنجایی که آب و بخار هر دو در یک ظرف هستند، دیگ بخار لوله آتش نمی تواند بخار را با فشار بسیار بالا تولید کند.
به طور کلی می تواند حداکثر 17.5 کیلوگرم بر سانتی متر مربع و با ظرفیت 9 متریک تن بخار در ساعت تولید کند. تاریخچه تولید دیگ بخار صنعتی پروسه طولانی را طی نموده است تا ما شاهد دیگ های بخار امروزی باشیم. بطور كلی این تجهیزات صنعتی بر اساس ساختار داخلی آن به دو نوع بسیار معروف ذیل تقسیم بندی می گردد:
از اصول مهم این طرح همانطور كه در اسم آن نهفته شده است این می باشد كه هوای گرم شده در اثر سوختن مشعل از داخل لوله هایی که درون منبع آب قرار دارند عبور داده می شود و بدین طریق آب منبع گرم شده و به بخار تبدیل می شود.
سطح حرارتی به نحوی در نظر گرفته می شود كه مسیر عبور حرارت حاصل از گازهای داغ مشعل در لوله های مخصوص در پاس 2 و پاس 3 قرار گرفته است. این لوله ها از نقش بسزایی در انتقال حرارت به آب داخل بویلر برخوردار می باشند و لذا این نوع بویلرهای بخار به نوع لوله آتشی نام گذاری می گردند.
- دیگ بخار واترتیوب (Water Tube) یا لوله آبی
این نوع دیگ بخار نیز به گونه ای طراحی می گردد كه آب داخل لوله های مخصوص كه تامین كننده سطح حرارتی بویلر می باشند وارد می گردد و بلعكس طرح فایرتیوب در اینجا ما آب را درون لوله ها داریم و حرارت اطراف لوله دمیده می شود.
در این طرح به دلیل بالارفتن توانایی تحمل فشار دیگ بخار، در موارد تولید بویلرهای نیروگاهی كه نیاز به فشارهای بالا می باشد مورد استفاده قرار می گیرد.
انتخاب نوع دیگ بخار نیز بسته به اینكه در كاربرد مورد نیاز چه موارد فنی مطرح می باشند از قبیل اینکه
چقدر بخار مورد نیاز است؟
فشار بخار خروجی چقدر باید باشد؟
فضای قرار گیری بویلر چقدر است؟
و … بسیار متفاوت می باشند كه مهندسین طراح در صنایع مختلف با آن سروكار دارند.
برخی از این موارد در مقالات: انتخاب دیگ بخار لوله آتشی ارائه شده اند.
دیگ های بخار فایر تیوب خود به چند دسته تقسیم می شوند:
انواع بویلر فایر تیوب بر اساس شکل انتهای کوره:
دیگ بخار لوله آتشی بر اساس نوع انتهای کوره به دسته بندی زیر تقسیم می شوند.
- بویلر لوله آتشی عقب تر (Wet back)
- بویلر لوله آتشی عقب خشک (Dry back)
گازهای داغ حاصل شده از مشعل در بویلرهای لوله آتشی عقب تر پس از طی مسیر، در فضای پشت کوره در یک محفظه با قطر بزرگتر قرار گرفته و علاوه بر انتقال حرارت با آن قسمت از محفظه که با آب در تماس است وارد پاس دوم لوله می شود.
در این حالت به دلیل چرخش گازها در فضایی که با آب در تماس است راندمان افزایش می یابد. همچنین به دلیل وجود آب در محفظه، تنش حرارتی کمتری به لوله ها وارد شده که عمر مفید دیگ بخار را افزایش می دهد.
از سوی دیگر در بویلرهای عقب خشک، انتهای کوره در خارج از درام قرار گرفته و گاز با درجه حرارت بالاتری وارد لوله های پاس بعدی می شود. این روش به دلیل تماس کمتر آب با قسمت های گرم از راندمان پایین تری برخوردار است.
همچنین به دلیل قرار نگرفتن در آب، تنش حرارتی در آن کنترل نشده و ممکن است به لوله ها آسیب وارد شود. لذا برای اطمینان از بالا رفتن طول عمر لوله ها تعمیر نگهداری از این سیستم ها به مراتب مهم تر و همچنین در فاصله زمانی نزدیک تر باید انجام شود.
انواع بویلر فایرتیوب بر اساس تعداد مسیرهای عبور آتش:
دیگ بخار لوله آتشی تک پاس
این دیگ ها از اولین دیگ های ابداعی فایرتیوب بودند. در این مدل گاز حاصل از احتراق در کوره پس از یک بار گذر از مسیر کوره از دودکش خارج می شود. این روش به دلیل بهینه نبودن مصرف انرژی از راندمان بسیار پایینی برخوردار بوده و امروزه از آن ها استفاده نمی شود. سوخت مورد استفاده در این بویلرها معمولا از نوع زغال سنگ بوده است.
دیگ بخار فایرتیوب دو پاس
این مدل به دو صورت عقب خشک و عقب تر مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش گازهای حاصل از احتراق پس از طی مسیر کوره توسط فضای پشت آن به پاس دوم لوله ها وارد شده و مسیر طی شده را دوباره بر می گردد. و در نهایت توسط دودکش از مسیر سیستم خارج می شود. این روش نیز به نسبت، مقدار راندمان بسیار پایینی دارد و امروزه کمتر از آن استفاده می شود.
بویلر لوله آتشی برگشتی
این نوع از دیگ بخار فایرتیوب را می توان مشابه دیگ بخار دو پاس در نظر گرفت با این تفاوت که در این روش گازهای داغ پس از طی مسیر به سمت انتهای کوره به درب پشتی بویلر برخورد کرده و مجددا در کوره مسیر را برمی گردند.
سپس از لوله های آتشخوار قرار گرفته در بالای کوره مسیر را دوباره طی نموده تا از طریق دودکش خارج شوند.
بویلر فایرتیوب سه پاس
نسل نوین دیگ های بخار لوله آتشی، دیگ های بخار با لوله های سه پاس است. این روش به دلیل بازدهی بالا و عملکرد مناسب از محبوبیت بالایی برخوردار است. همچنین به میزان قابل توجهی در جهان تولید می شود.
در این روش لوله ها پس از عبور از پاس دوم که مشابه روش دو پاس می باشد از یک محفظه عقب خشک وارد پاس سوم می شوند. پس از عبور گاز ها از پاس سوم از طریق دودکش گازها خارج می شوند.
این دیگ ها تا مرحله سوم و طی مسیر پاس سوم مشابه دیگ بخار سه پاس عمل می کند. پس از آن گازهای عبوری از روش عقب خشک وارد پاس چهارم شده و از آن عبور می کنند و پس از طی مسیر از طریق دودکش خارج می شوند.
در پاس آخر به دلیل افت فشار و همچنین کاهش بیش از حد دما گاز خروجی ممکن است تغییر فاز داده و باعث خوردگی لوله ها شوند. لذا در این روش نیز باید تعمیر نگهداشت بصورت بازه های نزدیک به هم انجام شود.
دسته بندی دیگری از دیگ فایرتیوب
انواع مختلفی از دیگ فایر تیوب وجود دارد، به همین ترتیب، دیگ کوره خارجی و کوره داخلی.
دیگ های کوره خارجی را می توان دوباره به سه نوع مختلف طبقه بندی کرد:
1- دیگ لوله ای برگشتی افقی.
2-دیگ فایرباکس کوتاه
3-دیگ فشرده
دیگ فایرتیوب کوره داخلی نیز دارای دو دسته اصلی مانند دیگ لوله آتشی افقی و دیگ فایر تیوب عمودی می باشد. معمولاً دیگ لوله آتش برگشت افقی در نیروگاه حرارتی با ظرفیت کم استفاده می شود.
این شامل یک درام افقی است که در آن تعدادی لوله افقی وجود دارد. این لوله ها در آب غوطه ور هستند سوخت در زیر این درام افقی می سوزد و گازهای قابل احتراق به سمت عقب حرکت می کنند و از آنجا وارد لوله های آتش می شوند و به سمت جلو در جعبه دود حرکت می کنند.
در این سفر گازها در لوله ها، گرمای خود را به آب منتقل می کنند و حباب های بخار بیرون می آیند. همانطور که بخار تولید می شود، فشار دیگ در آن ظرف بسته ایجاد می شود.
مزایای دیگ فایر تیوب
مزایای بویلرهای لوله آتش شامل:
1- در ساخت و ساز کاملا جمع و جور است.
2- نوسانات تقاضای بخار را می توان به راحتی برآورده کرد.
3- همچنین کاملاً ارزان است.
معایب دیگ فایر تیوب
معایب بویلرهای فایر تیوب عبارتند از:
1- از آنجایی که آب مورد نیاز برای کار دیگ بسیار زیاد است، برای بالا آمدن بخار با فشار دلخواه به زمان زیادی نیاز دارد.
2- از آنجایی که آب و بخار در یک ظرف قرار دارند، فشار بسیار زیاد بخار امکان پذیر نیست.
3- بخار دریافتی از دیگ فایر تیوب خیلی خشک نیست.
بویلر واتر تیوب
دیگهای لوله آبی، دیگهایی هستند که در آن آب درون لولهها گرم میشود و گازهای داغ اطراف آنها را احاطه میکنند. این تعریف اولیه دیگ لوله آبی است. در واقع این دیگ درست مقابل دیگ فایر تیوب است که در آن گازهای داغ از لوله هایی که توسط آب احاطه شده اند عبور می کنند.
انواع دیگ واتر تیوب
انواع مختلفی از دیگ های لوله آبی وجود دارد، مانند:
1- بویلر لوله مستقیم افقی.
2- دیگ بخار لوله خم.
3- دیگ بخار سیکلون
دیگ لوله مستقیم افقی دوباره می تواند به دو نوع مختلف تقسیم شود.
دیگ لوله آب درام طولی/ دیگ لوله آب متقاطع درام.
دیگ بخار لوله خم نیز می تواند به چهار نوع مختلف تقسیم شود
1- دیگ بخار لوله دو درام خم
2- دیگ لوله خم سه درام
3- بویلر لوله خم سه درام کم سر
4- دیگ بخار لوله خم چهار درام
مزایای دیگ واتر تیوب
مزایای بویلرهای واترتیوب عبارتند از:
دیگ های لوله آب دارای مزایای زیادی هستند که به همین دلیل این نوع دیگ ها اساسا در نیروگاه های حرارتی بزرگ استفاده می شوند.
1- با استفاده از تعداد بیشتری لوله آب می توان به سطح گرمایش بزرگتر دست یافت.
2- به دلیل جریان همرفتی، حرکت آب بسیار سریعتر از دیگ بخار لوله آتش است، از این رو سرعت انتقال حرارت بالا است که منجر به راندمان بالاتر می شود.
3- فشار بسیار بالا به ترتیب 140 کیلوگرم بر سانتی متر مربع را می توان به راحتی به دست آورد.
معایب بویلرهای واترتیوب
1- عیب اصلی دیگ لوله آب این است که در ساخت و ساز فشرده نیست
2- هزینه آن ارزان نیست
3- اندازه برای حمل و نقل و ساخت و ساز مشکل است
انواع بویلرهای واترتیوب
در مجموع می توان دو دسته بندی برای بویلرهای واترتیوب بیان نمود.
- بویلرهای چنددرام
- بویلرهایی با لوله های افقی و تک درام
مزایا بویلر واترتیوب
- بازدهی بالا
- کیفیت بالای بخار
- دستیابی به فشار بالا
- تنوع در طراحی و ساخت
- تنوع در استفاده از سوخت
- امکان تولید بخار فوق اشباع
- سرعت بالا تولید بخار از زمان تغذیه آب به سیستم تا تبدیل شدن به بخار
- امکان دسترسی به همه قسمت های دیگ جهت انجام تعمیرات و تغییر در سیستم
محدودیت بویلرهای واتر تیوب
- جابجایی دشوار
- هزینه ساخت، راه اندازی بالا
- محدود شدن کاربرد به صنایع بزرگ
- تعمیرات تخصصی دشوار، زمان بر و هزینه بر بودن آن
مواد اولیه ساخت دیگ بخار
- ورق های فولادی: ورق های مصرفی در ساخت مخزن و اجزاء تحت فشار دیگ بخار مطابق استاندارد ۴۲۳۱ فقط از ورق های آلیاژی منگنزدار که با استاندارد انگلیسی BS 1501 مطابقت داشته باشند، استفاده می گردد. این ورق های فولادی آلیاژی کاملا مورد تایید شرکت بازرسی و اداره استاندارد و با اخذ گواهی از آزمایشگاه متالوژی رازی در تهران، به مشتری ارائه می گردد.
- لوله های نازل های تحت فشار: از نوع مخصوص مخازن تحت فشار و مورد تایید استاندارد می باشند.
- فلنج های مصرفی: از انواع PN و یا ASTM استاندارد و کاملا تایید شده توسط گواهی معتبر می باشند.
- پیچ و مهره های مصرفی: از نوع استاندارد ASTM و دارای تاییدیه از کارخانجات معتبر می باشند.
- مواد مصرفی در عایقکاری: از بهترین مواد مهندسی ایزولاسیون رایج در کشور و مورد تایید استاندارد می باشند.
- روکش دیگ ها: از ورق های استیل می باشند.
فرایند ساخت
- برشکاری و سوراخ کاری های دیگ بخار با استفاده از تجهیزات مورد تایید شرکت بازرسی فنی و اداره استاندارد انجام می شوند.
- جوشکاری ها مطابق با دستورالعمل WPS و مطابق الزامات استاندارد و به صورت کاملا فرآیندی و کنترل شده انجام می شوند.
- تست های غیرمخرب جوشکاری(NDT) زیر نظر کارشناس مورد تایید اداره استاندارد انجام می شوند.
- تست هیدرواستاتیک بویلر (تست با آب) در حضور بازرس فنی و کارشناس اداره استاندارد و طبق دستورات و الزامات اداره استاندارد انجام می شوند.
- مواد مصرفی در عایق کاری بدنه دیگ در خصوص کاهش اتلافات حرارتی از بهترین مواد مورد تایید و استاندارد استفاده می گردد.
- برای روکش دیگ نیز از ورق های استیل یا گالوانیزه استفاده می گردد.
معرفی تجهیزات و لوازم نصب شده روی دیگ بخار
لوازم و تجهیزاتی که روی یک بویلر نصب می شوند از اهمیت بالایی برخوردار می باشند زیرا کیفیت قطعات دیگ بخار بستگی مستقیم با عملکرد آن دارد.
مهمترین تجهیزات دیگ بخار عبارتند از:
- مشعل دیگ بخار
- پمپ تغذیه دیگ بخار
- لول کنترل جهت کنترل اتومات سطح آب
- پرشر سوئیچ ها جهت کنترل فشار دیگ
- شیر اطمینان
- شیرهای خروجی، تخلیه و تغذیه
- تابلو و مدار فرمان
- آب نما
دیگ بخار دارای تجهیزات و لوازم کنترلی مختلفی می باشد. مجهز بودن دیگ بخار به این تجهیزات و عملکرد صحیح آن ها، موجب کارکرد صحیح و ایمن دیگ بخار می گردد. وجود بسیاری از این تجهیزات ضروری بوده و در استاندارد ذکر گردیده است. بسته به ظرفیت و نوع دیگ بخار خریداری شده ممکن است تعداد و نوع برخی از تجهیزات با یک دیگر متفاوت باشند.
پمپ
وظیفه پمپ در دیگ بخار تامین و تزریق آب مورد نیاز به دیگ می باشد. پمپ دیگ بخار باید بتواند مقدار آبی که در دیگ به بخار تبدیل می گردد را جبران کرده و از کاهش سطح آب دیگ جلوگیری نماید.
نصب یک صافی در مسیر ورودی به پمپ جهت جلوگیری از ورود هرگونه ذرات خارجی موجود در آب به پمپ ضروری است. همچنین بعد از پمپ نیاز به یک شیر یکطرفه بوده تا از برگشت بخار از دیگ به پمپ و آسیب رساندن به پمپ جلوگیری نماید.
شیر تغذیه
این شیر باید دائما در حالت کاملاً باز بوده تا آب به راحتی وارد دیگ گردد. بعد از آبگیری و قطع پمپ نیز شیر یکطرفه از برگشت آب یا بخار به پمپ جلوگیری می نماید.
اپراتور باید با کنترل حرارت لوله ارتباطی بین شیر تغذیه و پمپ از عدم برگشت آب و بخار به پمپ مطمئن شود. این کار باید بلافاصله بعد از خاموش شدن پمپ صورت گیرد. در صورت برگشت آب و بخار به داخل پمپ سریعاً بایستی شیر تغذیه را بسته و از ورود آب و بخار به پمپ جلوگیری به عمل آید.
نشان دهنده سطح (آبنما)
آبنما وظیفه نمایش سطح آب درون دیگ را به عهده دارد. متناسب با ظرفیت دیگ و مطابق استاندارد تعداد آبنماهای دیگ یک یا دو عدد خواهد بود. نشان دهنده های سطح آب به دو صورت مغناطیسی و یا شیشه ای تولید شده اند. از آنجا که مشاهده سطح آب توسط اپراتور از اهمیت ویژه ای برخوردار است لازم است همواره شیشه محافظ و لوله شیشه ای آبنما تمیز نگه داشته شود.
کنترل کننده سطح (لول کنترل)
کنترل کننده سطح یا لِوِل کنترل وظیفه کنترل سطح آب درون دیگ را به عهده دارد. متناسب با ظرفیت دیگ و مطابق استاندارد تعداد کنترل کننده های سطح دیگ یک یا دو عدد خواهد بود. این کنترل کننده ها به گونه ای طراحی شده اند که کلیه کنترل های لازم برای خاموش و روشن کردن پمپ تغذیه، روشن و خاموش کردن مشعل و اخطار سطح پایین آب را به طور اتوماتیک انجام می دهد.
شیر تخلیه کنترل سطح
این شیر که در زیر کنترل کننده های سطح نصب شده و به آن شیر تخلیه مرحله ای می گویند، وظیفه پاکسازی و تخلیه کامل محفظه شناور و اتصالات آب و بخار کنترل سطح از رسوبات را به عهده دارد.
پرشر سوییچ
وظیفه پرشر سوییچ (Pressure Switch) تنظیم و کنترل فشار دیگ می باشد. (تنظیم فشار دیگ در درجه اول باید بر اساس فشار طراحی دیگ و سپس متناسب با نیاز مصرف کننده صورت گیرد.) دیگ های بخار متناسب با ظرفیت و مطابق استاندارد دارای دو یا سه عدد پرشرسوییچ می باشد.
مانومتر
مانومتر(Manometer) یا فشار سنج که بر روی کلکتور لوازم کنترلی نصب گردیده است وظیفه نمایش فشار بخار دیگ را به عهده دارد. پیشنهاد می گردد برای اطمینان از عملکرد صحیح و نمایش دقیق فشار توسط مانومتر، به صورت سالانه عملیات کالیبراسیون انجام گیرد.
سنسور دمای آب و اگزوز
دیگ های گروه صنایع دما بخار مشهد مجهز به ترموکوپل و ترموستات دیجیتال جهت نشان دادن دمای آب و اگزوز بر روی تابلو کنترل بوده که در صورت افزایش دمای هر یک از ترموستات ها به بالاتر از دمای تنظیم شده، با خاموش کردن مشعل از آسیب دیدن دیگ جلوگیری می نماید.
شیر اطمینان
وظیفه شیر اطمینان (Safety Valve) کاهش فشار دیگ به صورت مکانیکی می باشد. متناسب با ظرفیت دیگ و مطابق استاندارد، نصب یک یا دو عدد شیر اطمینان بر روی دیگ بخار اجباری می باشد. شیر اطمینان می تواند به صورت تک یا دو فنره باشد.
شیر اصلی خروج بخار
در دیگ های بخار این شیر به عنوان شیر اصلی در مسیر خروج بخار در قسمت فوقانی دیگ، به منظور قطع، وصل و تنظیم جریان خروج بخار نصب می گردد.
شیر تخلیه
این شیر به عنوان شیر تخلیه (Drain Valve) در پایین ترین نقطه انتهایی دیگ بخار، جهت تخلیه آب و رسوبات نصب می گردد. لازم است شیر تخلیه نسبت به زمان فعال بودن دیگ حداقل هر ۴ ساعت یکبار در حالتی که دیگ تحت فشار است به مدت ۱۵ ثانیه باز شده تا رسوبات داخل دیگ تخلیه و از تجمع رسوبات جلوگیری گردد.
شیر نمونه گیری
با توجه به اهمیت کیفیت آب مصرفی و میزان سختی آن در دیگ های بخار، شیر نمونه گیری جهت سهولت در نمونه برداری و آزمایش آب دیگ استفاده می گردد.
مشعل
مشعل دیگ بخار، یکی از اجزاء اصلی ولی جدا از دیگ بخار بوده که پس از ساخت دیگ بخار بر روی آن نصب می شود. عملکرد اصلی مشعل تبدیل سوخت به انرژی حرارتی می باشد. دیگ های بخار می تواند با مشعل سوخت های مختلف کار کند. مشعل های دیگ بخار در مدل های گازسوز – گازوئیل سوز- مازوت سوز – دوگانه سوز و یا سه گانه سوز توسط شرکت های تولید کننده ساخته می شوند.
مشعل های مورد استفاده در دیگ بخار بصورت اتومات عمل می نماید این تجهیزات به کمک یک مدار فرمان که به حسگرهای مختلف از جمله فتوسل یا میله یون متصل می باشد کلیه فرآیندهای تولید و قطع احتراق را کنترل می نماید.
زمانی که فرمان روشن شدن مشعل در تابلو برق دیگ بخار عمل می نماید یک کنتاکتور برق را به مشعل وصل نموده و تا زمانی که برق متصل است سیستم احتراقی مشعل بطور اتومات عمل می نماید.
اگر به دلائلی شعله تشکیل نشود مشعل در حالت استند بای قرار می گیرد و تا زمانی که کلید ریست روی رله فرمان فشرده نشود مشعل شروع کار مجدد نخواهد داشت.
این سیستم ها در مشعل ها با افزایش ظرفیت، دقیق تر و کامل تر می شوند و خصوصا در مشعل های سری روتاری نیز با تجهیزات بیشتری فرآیندهای احتراق را کنترل می نماید.
توجه:
انتخاب برند یا نوع تجهیزات نصب شده بر روی دیگ بخار بخش مهمی از پروسه خرید بویلر می باشد و با توجه به اینکه این اجزای دیگ بخار معمولا حدود 40 الی 50 درصد از هزینه مواد اولیه تولید را تشکیل می دهند، لذا تفاوت های موجود در کیفیت و قیمت می تواند نقش بسزایی در تعیین قیمت نهایی دیگ بخار داشته باشد.
معمولا سازنده لیست این تجهیزات را با برندهای پیشنهادی خودش به خریدار ارائه می نماید و سپس خریدار با توجه به اهمیت قیمت یا کیفیت نسبت به تغییر یا قبول آن با تولید کننده به توافق می رسد.
برندهای به کار رفته در تجهیزات جانبی
- مشعل دیگ بخار: معمولاً از نوع گازی، گازوئیلی یا دوگانه سوز و یا نوع دیگر و همچنین از محصولات تولیدی کارخانجات معتبر مانند پارس، کاوه، ایران رادیاتور و گرم ایران، که بسته به نوع نیاز و مصرف مشتریان تعیین می گردد.
- پمپ تغذیه: بسته به سفارش از انواع لوارا و پنتکس ایتالیایی و یا گراندفوس مورد استفاده قرار می گیرند.
- کنترل سطح آب (لول کنترل): از نوع فانتینی ایتالیایی
- کنترل فشار (پرشر سوئیچ): از نوع هانیول آمریکایی
- شیرآلات مصرفی: از نوع ماو آلمانی و اشتعال اراک و سایر شرکت های معتبر مورد تایید.
- تابلوی کنترل فرمان تمام اتوماتیک:
این قسمت که به عنوان مغز متفکر دیگ، با اعمال دستورات قطع و وصل به پمپ و مشعل کارکرد اتومات دیگ بخار را مقدور می سازد خود شامل قطعات و اجزاء ذیل می باشد:
کلید استارت استاپ، کلید فرمان، کنترل فاز، فیوز سه فاز، کلید مینیاتوری، آژیر خبر، کنتاکتورها، چراغ های سیگنال که قطعات از نوع تله مکانیک و یا ال جی، بسته به نوع سفارش توسط مشتریان، تهیه و مونتاژ می گردند.
ایمنی دیگ بخار
بویلرها به دلیل اینکه جزء مخازن تحت فشار محسوب میشوند، رعایت نکات ایمنی و استاندارد در تمامی مراحل تولید و تجهیزات جانبی بویلر مورد استفاده، بسیار حائز اهمیت است. بنابراین قبل از انجام خرید، از استاندارد بودن دیگ اطمینان حاصل فرمایید.
یک بویلر، زمانی استاندارد تلقی می شود که دارای پروانه استاندارد از سازمان ملی استاندارد باشد و ارائه هر گواهی دیگر مانند گواهی ایزو و … مورد تایید نمیباشد و سو استفاده از این گواهی ها جرم محسوب شده و پیگرد قانونی دارد.
توصیه های ایمنی استفاده از دیگ بخار
کاربردهای دیگ بخار
برای بیان کاربردها و مصارف مهم یک دیگ و بویلر بخار ابتدا بهتر است به این نکته توجه کنیم که اصولا هدف اصلی استفاده از یک دیگ بخار در صنایع و یا مصارف کاربردی عمومی چه می باشد؟
1-انتقال حرارت غیر مستقیم بخار
اولین کاربرد مهم و پرمصرف بخار در خیلی از صنایع، جایگزینی حرارت مستقیم (شعله آتش) با سیستم حرارتی غیر مستقیم (سیال داغ) می باشد. که روش اول یعنی شعله مستقیم از زمان های قدیم رایج بوده ولیکن با توسعه و گسترش استفاده از بویلرهای بخار این روش در صنایع جای خودش را به روش غیر مستقیم بخار داده است.
2-انتقال بخار اشباع یا سوپرهیت شده
استفاده های دیگری از بخار در خیلی موارد علاوه بر استفاده از قدرت گرمایش بخار، بهره بردن از بخار اشباع یا بخار سوپرهیت برای کاربردهای عامل تمیز کننده، عامل محرک و انتقال نیرو، عامل پخت بخار زنده، عامل فرآیندی شیمیایی و خیلی دیگر از موارد می باشد.
بخار (steam boiler or steam pot) به عنوان یكی از مهم ترین تجهیزات و ماشین آلات گرمایشی است كه در صنایع غذایی، نساجی، نفت، پتروشیمی، شیمیایی، یونولیت، عمل آوری بتن(کیورینگ بتن)، عمل آوری سیم و کابل، عمل آوری باتری، تولید قارچ، دیگ بخار استخر(سونا)، دیگ بخار لبنیات و … مورد استفاده قرار می گیرد.
پس می توان گفت کاربرد دیگ بخار بسیار گسترده بوده و در حوزه های مختلفی می توان از انواع دیگ های بخار استفاده نمود.
کاربردهای دیگ بخار
- دیگ بخار برای صنعت فولاد
- دیگ بخار برای پالایشگاه ها
- دیگ بخار برای کارخانه سیمان
- دیگ بخار برای تولید گیاهان گلخانه ای
- دیگ بخار برای گرمایش استخرهای شنا
- دیگ بخار برای تهیه لاستیک و پلاستیک
- دیگ بخار برای صنعت تولید پوشاک
- دیگ بخار برای تهیه فرش ماشینی
- دیگ بخار برای صنعت چوب
- دیگ بخار برای استرلیزه کردن تجهیزات پزشکی و داروئی
- دیگ بخار برای صنایع غذایی
- دیگ بخار برای داروسازی
- دیگ بخار برای پتروشیمی پالایشگاهی
- دیگ بخار برای صنایع شیمیایی
- دیگ بخار برای صنعت كاغذسازی
- دیگ بخار برای تولید نساجی
- دیگ بخار برای صنعت فلزكاری
- دیگ بخار برای تولید چرم
- دیگ بخار برای كشتی سازی
- دیگ بخار برای نیروگاه برق
- دیگ بخار در بیمارستان
عوامل موثر بر طول عمر دیگ بخار هنگام ساخت
عوامل موثر در طراحی و تولید دیگ بخار نظیر نقشه های اجرایی، ضمانت تیوب ها، ضخامت بدنه، تعداد پاس های انتقال حرارت، ضخامت تیوپ شیت ها، نوع جوشکاری، نوع محفظه احتراق و ضخامت آن، تست و تنش زدایی پس از تولید و … هر یک می بایست طبق استانداردهای معتبر باشد.
بسیاری از تولیدکنندگان حتی درصدی از موارد ذکر شده را در سیستم طراحی و تولید رعایت نمی کنند. در نتیجه محصول نهایی حتی اگر در زمان نصب و راه اندازی به مشکل برنخورد قطعا طول عمر کوتاهی خواهد داشت. شرکت صنایع دما بخار مشهد تولید کننده دیگ بخار طبق استانداردهای بین المللی می باشد.
1-ظرفیت و توان حرارتی مورد نیاز با فشار و دمای کاری مورد نیاز که نتیجه بخش بودن کار گرمایش را سبب می شود.
2- استاندارد بودن دیگ بخار که ایمنی را ممکن می سازد.
3- راندمان حرارتی بویلر و دیگ و طرح ساخت بویلر بخار که مصرف مناسب سوخت و انرژی را در بر خواهد داشت.
4-تجهیزات و لوازم نصب شده بر روی دیگ که عملکرد بهتر و دائم دستگاه بدون خاموشی و توقف را نتیجه خواهد داد.
5-خدمات پس از فروش مناسب سازنده که آسودگی خیال خریدار را نسبت به پشتیبانی و بهره برداری خوب سبب خواهد شد.
راندمان دیگ بخار
درصد کل گرمای صادر شده توسط بخار خروجی در کل گرمای تامین شده توسط سوخت را بازده دیگ بخار می گویند. این شامل راندمان حرارتی، راندمان احتراق و راندمان سوخت به بخار است. راندمان دیگ بخار بستگی به اندازه دیگ بخار مورد استفاده دارد. راندمان معمولی دیگ بخار 80 تا 88 درصد است.
در واقع تلفاتی مانند احتراق ناقص، تلفات تشعشعی از دیواره اطراف دیگ بخار، گاز احتراق معیوب و غیره رخ می دهد. بنابراین کارایی دیگ بخار این نتیجه را می دهد.
نکات مهم و اساسی در انتخاب و خرید دیگ بخار استاندارد چیست؟
1- تولید دیگ تحت بازرسی فنی حین ساخت (نه بازرسی ادواری اداره کار):
با عنایت به اینکه ساختمان مکانیکی و فلزی یک دیگ بخار باید از متریال و مواد با استحکام خیلی بالا تولید شود و همچنین فرآیندهای تولید نیز تحت نظارت و کنترل باشد لذا نقش شرکت بازرسی و مراحل بازرسی فنی حین ساخت اهمیت پیدا می کند.
مواردی که توسط تیم های بازرسی فنی حین ساخت مورد تایید سازمان ملی استاندارد نظارت و کنترل می شوند:
- نقشه فنی طراحی شده دیگ (نقشه تایید شده)
- مواد اولیه مصرفی (چک لیست های مواد)
- برشکاری و نورد و مونتاژ( چک لیست های ابعادی)
- جوشکاری ها (آزمون های غیر مخرب جوش)
- تست فشار با آب (آزمون هیدروستاتیک دیگ)
سوال؟ چقدر می توان به فرآیندهای بازرسی حین ساخت دیگ بخار اطمینان کرد؟
واقعیت این است که همیشه این امکان وجود دارد توسط افرادی که به دنبال کسب سود بیشتر هستند با برخی هماهنگی ها و یا همکاری با برخی از بازرس ها در نظارت ها و کنترل ها سهل انگاری شود.
ولیکن با توجه به اینکه شرکت های بازرسی فنی مورد تایید سازمان ملی استاندارد مسئول می باشند و همچنین ممیزی های ادواری توسط کارشناسان از آنها صورت می پذیرد، لذا طبیعتا خیلی از سهل انگاری هایی که در تولید بدون بازرسی به انجام می رسد وجود نخواهد داشت.
همچنین همیشه طبق استاندارد ملی 4231 مشتریان میتوانند نسبت به انتخاب شرکت بازرسی فنی مورد نظر خودشان با هماهنگی سازنده اقدام نمایند.
اطمینان از انجام بازرسی در هنگام خرید دیگ بخار
مشتری دیگ بخار می تواند در زمان خرید تقاضا نماید که خودش یا نماینده ایشان در مراحل بازرسی نیز حضور پیدا کنند و از نحوه صحیح امور بازرسی اطمینان پیدا کنند. البته این به معنای دخالت در امور فنی تولید نمی باشد بلکه بیشتر نظارت و کنترل بر فرآیندهای بازرسی فنی در حال انجام و کیفیت آن خواهد بود.
بنابراین توصیه می شود حتما از شرکت تولید کننده پلاک و گواهینامه بازرسی را درخواست نمایید. مطمئن شوید پلاک و گواهی جعلی توسط برخی از کلاهبرداران و سود جویان به شما داده نشود!!
متاسفانه امروزه شاهد این قضیه هستیم که خیلی از تولیدکنندگان غیر مجاز، دیگ های بخار را با کیفیت ساخت بسیار پایین و با تجهیزات غیر مناسب تولید و تحویل مشتریان می نمایند و فقط به دلیل قیمت فروش پایین تر و یا شرایط فروش خاص، برخی از خریداران اقدام به خرید می نمایند.
قیمت دیگ بخار صنعتی
برای تعیین قیمت نهایی دیگ بخار پارامترهای زیادی باید در نظر گرفته شوند. مهمترین عوامل موثر بر قیمت دیگ بخار به شرح ذیل است:
1- کاربرد دیگ بخار
در صورتی که با شرکت های تولید کننده دیگ بخار برای راهنمایی در مورد خرید دیگ بخار مناسب تماس بگیرید، اولین سوالی که از شما پرسیده خواهد شد به احتمال زیاد کاربرد دیگ بخار برای شما خواهد بود.
برخی مشاغل، بخار با حجم بالا و یا با فشار زیادی نیاز دارند و لذا باید دیگ بخار با ظرفیت بالا استفاده شود، اما در برخی کاربردها می توان دیگ بخار با ظرفیت بخار پایین تر نیز در نظر گرفت.
در طراحی و ساخت دیگ بخار با افزایش فشار کار دستگاه، ضخامت ورق ها و فشار کار تجهیزات بالا می رود و این افزایش بطور مستقیم سبب افزایش قیمت تمام شده دیگ می گردد.
حتی مکانی که برای نصب دیگ بخار در نظر گرفته شده بدلیل اینکه در ابعاد دیگ بخار و نوع طراحی آن تاثیر مستقیمی دارد در محاسبه قیمت دیگ بخار باید در نظر گرفته شود.
2- ظرفیت تولید دیگ بخار
دیگ بخار در ظرفیت های متفاوتی تولید می شود، هر چه ظرفیت دیگ بخار بالاتر باشد فرآیند ساخت و مهندسی آن پیچیده تر است. قیمت دیگ بخار کوچک 100 کیلویی اصلا قابل مقایسه با قیمت دیگ بخار 2 تن نیست. همچنین دیگ بخار استاندارد باید بتواند برابر با ظرفیت اسمی خود بخار تولید نماید.
به عنوان مثال یک دیگ بخار دویست کیلویی باید توانایی تبدیل دویست کیلو آب به بخار را در ساعت داشته باشد. از آنجا که استاندارد خاصی برای محاسبه و تعیین ظرفیت واقعی دیگ بخار وجود ندارد برخی تولیدکنندگان با هدف سود بیشتر دیگ بخار را با ظرفیت غیر واقعی (ظرفیت اسمی) تولید می کنند و با قیمت نازلتر به فروش می رسانند. در اصل دیگ با ظرفیت پایین تر را با ظرفیت غیرواقعی و اسمی به فروش می رسانند.
برای جلوگیری از این موضوع پیشنهاد میشود که قبل از مذاکره با این افراد که بدون دلیل منطقی قیمت های خیلی پایین تر پیشنهاد می کنند در خصوص پلاک و گواهی بازرسی و شرکت بازرسی کننده حین ساخت از آنها تحقیق و حتی مستقیم با شرکت های بازرسی تماس بگیرید.
این مطلب را هم بخوانید: دیگ بخار کوچک
3- دارا بودن پلاک استاندارد
دیگ بخار و در کل مخازن تحت فشار حتما باید دارای گواهی بازرسی حین ساخت و نشان استاندارد باشند و چون فرآیند اخذ گواهی بازرسی استاندارد یک فرآیند زمانبر و تا حدودی پیچیده می باشد، لذا بطور طبیعی قیمت تمام شده دیگ بخار استاندارد به چند دلیل عمده که در ادامه اشاره خواهد شد، بالاتر از قیمت تمام شده همان دیگ بخار می باشد که بدون فرآیند بازرسی معتبر تولید می گردد.
دلایل بالاتر بودن قیمت دیگ بخار استاندارد
- – ساخت مطابق نقشه فنی کنترل شده
- ساخت بر اساس الزامات مواد مصرفی و جوشکاری استاندارد
- طول کشیدن زمان تولید
- تحمیل هزینه های تست جوشکاری و هزینه صدور پلاک گواهی و بازرسی به تولید کننده
- رعایت اصول ایمنی در ساخت بویلر و اخذ نشان استاندارد
رعایت استاندارد در زمان ساخت دیگ بخار
لازم بذکر است که طبق قوانین اداره استاندارد در حال حاضر رعایت استاندارد ملی دیگ های بخار به شماره ۴۲۳۱ یکی از الزامات تولید دیگ بخار است و انجام مراحل بازرسی و صدور پلاک توسط شرکت های مورد تایید سازمان استاندارد نیز برای هر محصول بطور جداگانه الزامی است.
اما با این وجود برخی فروشندگان و تولیدکنندگان از غفلت خریداران دیگ بخار سوء استفاده نموده و دیگ بخار ارزان بدون پلاک بازرسی استاندارد و با کیفیت پایین ارائه می کنند.
ممکن است در ظاهر قیمت بویلرهای تولیدی اینچنین ارزانتر باشد اما واضح است که نمیتوان از بحث مهمی مثل امنیت پایین و خطر انفجار دیگ های بخار غیر استاندارد غفلت نمود. در مطلبی با عنوان انفجار دیگ بخار به خطرات استفاده از دیگ بخار غیر استاندارد پرداخته شده است.
در هنگام تحویل گرفتن یک دیگ بخار حتما باید پلاک و گواهی بازرسی استاندارد و دفترچه فنی آن توسط تولید کننده به خریدار تحویل داده شود. که متاسفانه برخی تولید کنندگان از این کار مهم خودداری می نمایند.
4- جنس و کیفیت مواد اولیه بکار رفته در ساخت دیگ بخار
یکی از مواردی که تاثیر بسیار مهمی در قیمت تمام شده ساخت دیگ بخار دارد کیفیت متریال مورد استفاده در فرآیند تولید دیگ بخار است. در حال حاضر انواع اجناس مرغوب و نامرغوب چینی در بازار وجود دارد که با توجه به نوسانات اخیر بازار ارز انتخاب ترکیبات مختلف ساخت میتواند تاثیر زیادی در قیمت دیگ بخار تولید شده داشته باشد.
استفاده از ورق ها و لوله های غیر مرغوب با اینکه قیمت نهایی تولید دیگ بخار را بسیار پایین می آورد اما در نهایت محصول تولیدی به هیچ عنوان قابل مقایسه با دیگ بخاری که با اجناس درجه یک ساخته شده باشد نیست.
در مستندات فنی ساخت که نقشه های فنی تایید شده توسط شرکت های بازرسی می باشند طبق استاندارد ضخامت ورق ها برای انواع دیگ بخار مشخص شده است اما متاسفانه برخی تولیدکنندگان که بدون نظارت بازرسی فنی اقدام به ساخت می نمایند برای کمتر شدن هزینه های ساخت اقدام به تولید دیگ بخار با ورق های نازک تر می کنند و در نتیجه استفاده از ورق های نازکتر باعث کم شدن طول عمر دیگ بخار خواهد شد.
5- بهینه بودن مصرف انرژی و راندمان دیگ بخار
نوع طراحی دیگ بخار در راندمان آن تاثیر مستقیمی دارد. راندمان به میزان مصرف سوخت برای تولید بخار و انرژی حرارتی گفته میشود. مشخص است که راندمان دیگ بخار نوع سه پاس بسیار بالاتر از دیگ یک پاس و دو پاس می باشد. همچنین نصب اکونومایزر میتواند توان حرارتی دیگ بخار را به مقدار قابل توجهی افزایش دهد.
با اینکه دیگ بخار دارای راندمان حرارتی بالاتر قیمت تمام شده بالاتری دارند، اما این تفاوت قیمت به سرعت و بدلیل مصرف بهینه سوخت این نوع بویلرها جبران خواهد شد.
ولی متاسفانه در دیگ های بخار تولید شده بدون نظارت بازرسی فنی، سازنده با کم کردن تعداد لوله های دود، باعث کاهش چشمگیر در مواد اولیه مصرفی می شود و در نتیجه قیمت تمام شده پایینتر سبب فروش با قیمت کمتر خواهد شد. ولی ضرری که به خریدار وارد می شود خیلی بیشتر از این مقدار خرید ارزان تر است!
چون مصرف انرژی و سوخت یک جریان طولانی و مداوم است که با کاهش سطح حرارتی بویلر سبب افزایش چشمگیر در طول سالیان دراز در مصرف سوخت می گردد.
لذا صرفه جویی چندین میلیونی در خرید به جریان درازمدت مصرف سوخت بیشتر نمی ارزد، آن هم با قیمت های روبه افزایش حامل های انرژی در دنیا!
6- قیمت لوازم جانبی دیگ بخار
برخی تجهیزات و لوازم جانبی مانند مشعل، پمپ تغذیه و تابلو برق برای کارکرد دیگ بخار ضروری هستند. همچنین برای عملکرد مطمئن و مناسب دیگ بخار لازم است تجهیزات کنترلی مناسب مانند انواع شیر اطمینان، شیر تخلیه و ابزارهای سنجش و نمایش فشار و توان و میزان آب و بخار دیگ بخار بر روی آن تعبیه شود. هرکدام از این قطعات می تواند رنج قیمتی گسترده ای داشته باشد.
استفاده از تجهیزات با کیفیت باعث بیشتر شدن هزینه ساخت دیگ بخار خواهد شد اما تولیدکنندگان معتبر ترجیح میدهند بجای تولید محصول غیر استاندارد با هزینه پایین ساخت محصول مطمئن و یک دیگ بخار استاندارد و ایمن به مشتریان خود عرضه نمایند.
پرسش و پاسخ استاندارد
1- چه زمانی دیگ بخار تولید شده ،استاندارد تلقی می شود؟
دیگ بخار فقط زمانی استاندارد گفته می شود که مطابق استاندارد ملی 4231 تولید شده باشد و کلیه مراحل تولید نیز توسط یک شرکت بازرسی فنی معتبر تایید شده باشد و برای آن پلاک و گواهی بازرسی حین ساخت صادر شده است.
لذا خریداران محترم برای اینکه در زمان استعلام از استاندارد و تحت بازرسی بودن محصول اطمینان حاصل کنند باید موارد ذیل را قبل از استعلام از فروشنده کتباً درخواست نموده و تقاضا نمایند موارد حتما بصورت کتبی پاسخ داده شود:
1- دیگ بخار تحت نظارت کدام شرکت بازرسی حین ساخت معتبر که دارای پروانه تایید صلاحیت از سازمان استاندارد می باشد تولید می شود و حتما تاکید شود که اسم و تلفن شرکت بازرسی دقیقا مشخص شود.
دقت شود که هر شرکت بازرسی مجوز بازرسی حین ساخت دیگ بخار را ندارد تاکید می شود بازرسی حین ساخت اخذ شده از سازمان استاندارد … نه بازرسی ادواری یا بازرسی دوره ای یا بازرسی ایمنی اداره کار و موارد مشابه دیگر …
2-از طریق سایت سازمان استاندارد و یا درخواست مشاهده گواهی صلاحیت بازرسی حین ساخت (صادر شده توسط مرکز ملی تایید صلاحیت سازمان استاندارد) برای دیگ بخار شبیه عکس پایین نسبت به اعتبار شرکت بازرسی فنی معرفی شده اقدام شود.
3-درخواست شود که در زمان قرارداد قید شود که در پایان مراحل تولید سازنده پلاک و گواهی اختصاصی دیگ بخار با سریال تولید ثبت شده بر روی محصول، که توسط همین شرکت بازرسی صادر شده است را به خریدار تحویل نماید.
4-در نهایت پس از دریافت مدارک بازرسی برای تعیین صحت پلاک و گواهی و کنترل جعلی نبودن آن باید از شرکت بازرسی استعلام شود.
توجه توجه: هر گونه اهمیت ندادن به این کنترل ها سبب می شود برخی سودجویان و تولیدکنندگان غیر استاندارد تقلب نموده و دیگ بخار غیر استاندارد تولید نمایند…
اگر قصد خرید دیگ بخار ارزان دارید صاحب اختیار هستید ولی مواظب باشید دیگ بخار غیر استاندارد را به جای دیگ بخار استاندارد خرید ننمایید.
2-فرق دیگ بخار دو پاس و سه پاس در چیست؟
در دیگ بخار اگر گازهای داغ ایجاد شده در کوره از طریق یکبار عبور از لوله های داخل دیگ به دودکش منتقل شود دو پاس و اگر از طریق دو مرحله رفت و برگشتی به دودکش منتقل شوند سه پاس می باشند.
3-روش تشخیص دیگ بخار دو پاس از دیگ بخار سه پاس چگونه است؟
دیگ های بخار دو پاس دارای درب یک تیکه در جلوی دیگ محل نصب مشعل می باشد و دیگ بخار سه پاس دارای درب های دو تیکه می باشد.
4-عیب مهم دیگ بخار چیست و چگونه می توان آن را رفع نمود؟
یکی از مشکلات اساسی دیگ بخار این است که با جوشیدن آب و کاهش سطح آن باعث صدور فرمان روشن شدن پمپ و در نتیجه ورود آب سرد به داخل دیگ بخار در حال جوش می شود.
این امر سبب از جوش افتادن دیگ می شود. در کاربردهایی که سرعت کار و پیوستگی تولید بخار اهمیت بالایی دارد این مورد یکی از مشکلات مهم دیگ بخار می باشد.
در این کلیپ که توسط شرکت اسپیراکس سارکو تهیه شده این امر به نمایش درآورده شده است. یک تحقیق در مورد دیگ بخار نشان می دهد که برای رفع مشکل و جلوگیری از توقف تولید بخار می توان آب ورودی بویلر را پیشگرم نمود.
این کار که با استفاده از اکونومایزر یا دستگاه دی اریتور انجام می شود، تا حدودی این مشکل را برطرف می نماید. در قطعه فیلم زیر نحوه از جوش افتادن آب دیگ بخار پس از تزریق آب سرد را مشاهده می نمایید:
5-مهم ترین گزینه و آیتم ها در کیفیت ساختمان یک دیگ بخار چیست؟
طراحی مهندسی و تعیین جنس ورق فولادی و لوله ها و میل مقاوم ها، ضخامت ورق ها، کیفیت جوشکاری ها، استحکام دریچه ها و اتصالات و در نهایت شاسی و پایه مناسب
6-مهم ترین گزینه و آیتم ها در راندمان و عملکرد بهینه یک دیگ بخار چیست؟
حجم آبگیری مخزن، طراحی مناسب کوره ها، سطح حرارتی مناسب، انتقال حرارت بهینه تر، حجم و فضای بخار و در نهایت عایق کاری ها
7-چگونه به ظرفیت واقعی یک دیگ بخار می توان اطمینان کرد و یا روش تشخیص دیگ با ظرفیت مناسب چیست؟
اگر دیگ و بویلر بخار تحت نظارت یک شرکت بازرسی معتبر تولید شده باشد یقینا در مرحله اول تمامی آیتم های مهم آن مورد توجه کارشناسان فنی آن شرکت قرار گرفته است.
ولیکن از جهتی یک فرد غیر متخصص باید به ابعاد واقعی و تعداد لوله های داخل و ظرفیت مناسب تجهیزات بیشتر توجه کند.
8-تجهیزات مهم مورد نیاز در کنار یک دیگ بخار استاندارد چیست؟
دستگاه سختی گیر برای حذف رسوبات، دستگاه دی اریتور برای حذف گازهای مضر، منبع آب تغذیه، منبع برگشت آب کندانس، منبع سوخت برای سوخت های مایع
9-روش تعیین ظرفیت برای سختی گیر در تاسیسات دیگ های بخار چگونه می باشد؟
برای تعیین ظرفیت سختی گیر باید ابتدا از میزان کربنات کلسیم و منزیم که عامل ایجاد سختی موقت هستند مطلع شویم و سپس با استفاده فرمول های مربوطه با توجه به میزان آب مصرفی ظرفیت سختی گیر را بدست می آوریم.
فیلم دیگ بخار
مدیریت مصرف انرژی در مشعل دیگ بخار و دیگ آبگرم
این فیلم مستند قدیمی بر روی وضعیت مصرف انرژی، راندمان و احتراق در مشعل ها در دیگ های بخار و دیگ های آبگرم و روش های کنترل و بهینه سازی بحث می کند. دیدن این فیلم مستند را که با صداگذاری قدیمی تدوین شده به شما توصیه می کنیم.
سوالات متداول
آیا صداهای غرغره کردن، کوبیدن یا سوت زدن از دیگ بخار شما می آید؟
ایجاد صدا در هنگام کار بویلر شما امری طبیعی است، خصوصاً هنگام کار مشعل. با این حال، اگر دیگ بخار شما بطور ناگهانی شروع به ایجاد صداهای غیر معمول غرش، کوبیدن یا سوت زدن می کند، توصیه می کنیم با یک مهندس واجد شرایط تماس بگیرید.
صدای غیرمعمول دیگ بخار می تواند به دلیل وجود هوای موجود در سیستم، پمپ معیوب، فشار کم آب یا حتی تجمع مقیاس آهک معروف به “کتری” باشد.
صدای لگد زدن زمانی اتفاق می افتد که دیگ بخار وقتی چند ساعت خاموش باشد بخارات موجود داخل لوله ها تقطیر (کندانس) می شود و بعد از اینکه دیگ مجددا راه افتاد و بعد از بیست دقیقه فشار بخار بالا رفت، بخار تولید شده آب کندانس شده موجود درون لوله ها را به سرعت جابجا می کند که باعث سر و صدا می شود.
ممکن است تراپ (تله بخار) خروجی دیگ شما گیر کرده یا خراب شده باشد. در کل برای رفع موقتی مشکل بهتر است ۱۰ دقیقه بعد از روشن کردن دیگ شیر بای پاس بخار را باز کنید که آب موجود در لوله ها سریع تخلیه شود.
عوامل بروز انفجار در دیگ
- عدم رسیدگی منظم به عملکرد صحیح سیستم های اتوماتیک و کنترل دیگ بخار هر چند مطابق آیین نامه ها و استانداردهای بهره برداری از دیگ باشند. لازم است که سیستم های خودکار و کنترل روی دیگ نصب گردند اگر چه این عمل نیاز به نظارت را به حداقل می رساند مع الوصف امکان دارد به دلایل مختلف سیستم های کنترل فشار سطح آب و … صحیح عمل نکنند.
- دستکاری کردن سیستم های فرمان مشعل، پمپ و … و تنظیم آنها از طرف افرادی که تخصص لازم برای این کار را ندارند و آموزش های ویژه در این زمینه را ندیده اند.
- ریزش سوخت مایع و یا جمع شدن گاز در ناحیه کوره و محفظه برگشت و احتراق ناگهانی
- کوتاهی و عدم دقت در آزمایش شیرهای اطمینان و کنترل کننده سطح آب
- تشکیل رسوب روی کوره و سطوح حرارتی و ترک برداشتن این رسوبات و تماس یکباره آب با سطوح خیلی داغ دیگ
- خوردگی در ناحیه پوسته و سطوح حرارتی و عدم بازرسی دوره ای و ضخامت سنجی قسمت های تحت فشار
- عدم استفاده از وسایل تصفیه و کنترل خوردگی آب
- بی آب ماندن دیگ و فوق داغ شدن اجزا داخلی دیگ و ورود یک باره آب به درون دیگ
- عدم انفجار فرایند تخلیه هوا و دود و گازهای درون دیگ در ابتدای هر راه اندازی مشعل و دیگ
راه های کاهش صدای دیگ بخار
- بازدارنده حرارت مرکزی، کاهنده رسوب (در مناطق آب سخت) و فیلتر دیگ را اضافه کنید.
- از یک مهندس گرمایش بخواهید که سیستم گرمایشی شما را گرم کن یا فلاش برقی انجام دهد.
- دیگ را از نظر نشتی، فشار عملیاتی و سرعت جریان آب بررسی کنید.
- قفل های هوا در پمپ گرمایش دیگ بخار را بردارید.
به گفته کارشناسان در Energy Saving Trust، این ایده که کم کردن گرمایش در تمام طول روز ارزان تر است، یک افسانه است. بهترین حالت یک تایمر است زیرا ترموستات گرمایش را روشن و خاموش می کند تا خانه شما در دمایی که تنظیم کرده اید حفظ شود.
ممکن است موارد زیر اتفاق افتاده باشد:
- مدار سوخت و هوا در تناسب درستی نباشند.
- دمای سوخت زمان استفاده از مازوت کم است.
- زیاد بودن فشار و مقدار سوخت.
- کثیف بودن لوله هایی که گازهای داغ را جابه جا می کنند.
- اشکالی در مسیر دودکش ایجاد شده است.
- سوختگی و خوردگی قسمت داخلی دیگ
- نشتی در تیوب و سوپاپ
- عدم پاکسازی لوله شبکه
- سالم نبودن بلوک های نسوز و یونیت تزریق مواد
منبع رسوب های دیگ بخار چهار نوع است، مواد معدنی، مواد شیمیایی که برای بهسازی آب استفاده می شود، محصولات خوردگی (دیگ بخار و تجهیزات قبل از دیگ بخار) و آلوده کننده های آب.
ته نشست های این منابع ممکن است طوری عمل کنند که سرعت رسوب گذاری را افزایش داده، لایه بسیار چسبنده تولید کنند و بعنوان هسته هایی برای تشکیل رسوب عمل نمایند.
اینگونه ذرات شامل (اما بدون محدودیت) اکسیدهای فلزی مس، فسفاتها، کربناتها، سیلیکاتها، سولفاتها، آلوده کنندهها و همچنین طیف وسیعی از مواد آلی و غیرآلی هستند. یک فرآیند تولید رسوب شامل تجمع ذرات محلول و نامحلول در یک فیلم نازک است که روی سطح فلز را هنگام تشکیل حباب بخار می پوشاند.