برای تامین آب گرم مصرفی در سیستم گرمایش مرکزی، آب شهر وارد منبع و مخازن كوئل دار می شود و سپس برای مصرف در سرویس ها انتقال پیدا می نماید. این مخازن در قدیم بصورت نوع دو جدار (منبع دوجداره ) ساخته می شد.

ولیکن با توسعه تولید کوئل های نوع مسی ساختار کار به شکل جدید تغییر کرد و یک منبع کوئلی که در موتورخانه دیگ آبگرم و آبداغ مورد استفاده قرار می گیرد به روش تبادل حرارت بین سیال داغ و سرد عمل می نماید.

منبع کوئلی

این منبع که به منبع کوئل دار نیز معروف است، از بدنه استوانه ای از جنس ورق گالوانیزه گرم و چند لوله مسی تشکیل می شود که آب داغ و بخار خروجی از دیگ بویلر وارد کویل ها (لوله های مسی) شده و آب سرد ورودی به مخزن استوانه ای را گرم می کند.

منبع کوئلی جهت تولید و ذخیره آبگرم مصرفی در مصارف خانگی، تجاری و صنعتی سبک و نیمه سنگین استفاده می شود. منابع کویل­ی در دو نوع افقی و عمودی موجود هستند که از نظر کارآیی و استفاده تفاوت چندانی ندارند، اما منابع عمودی به دلیل اشغال کمتر سطح، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. منبع کویل دار، منبع دو جداره هر دو به عنوان مبدل های حرارتی جهت تامین آبگرم بهداشتی هستند.

منبع دو جداره

منبع دو جداره آبگرم از نوع مبدل حرارتی غیر مستقیم بوده به این معنی که یک واسطه انتقال حرارت(آب سیستم گرم کننده) در تماس مستقیم با سطح گرم کننده( بویلر سیستم حرارت مرکزی) انرژی حرارتی را دریافت کرده و به آبگرم مصرفی منتقل می کند.

این مخزن دارای دو مفحظه جدا از هم می باشد که شامل:

۱-  استوانه داخلی

۲-  فضای حدفاصل بین استوانه داخلی و خارجی

مکانیزم گرم شدن آب در منبع دو جداره :

۱-  آبگرمی که توسط دیگ تولید شده، از بالای منبع به محفظه بیرونی هدایت شده و در حدفاصل بین استوانه داخلی و جریان می یابد و باعث انتقال حرارت خود به آب درون استوانه داخلی می شود.

 ۲-  آب سرد شهری از اتصال پایین منبع، وارد استوانه داخلی شده و گرمای آبگرم دیگ را دریافت می کند و سپس از اتصال بالا آبگرم برای وسایل بهداشتی هدایت می شود.

 نکات نصب منبع دو جداره :

۱- بر روی استوانه داخلی منبع دو جداره دو اتصال وجود دارد : یکی برای نصب شیر اطمینان فشار و دما و دیگری برای برگشت آبگرم مصرفی

۲-استفاده از شیر یکطرفه در روی ورودی آب سرد شهری به منظور جلوگیری از پس زدن آبگرم به داخل لوله های آب سرد

مشخصات مخازن كوئل دار

• جنس مخازن از ورق سفید خارجی و به ضخامت های استاندارد T می باشند.
• مخازن دارای نازل های ورودی و خروجی، اتصال تخلیه و اتصال جهت نصب تجهیزات ترموستات و مانومتر می باشند.
• حداقل یك عدد دریچه بازدید دست رو (HandHole) در مخازن كوچك و در مخازن با ظرفیت بالاتر علاوه برآن، دریچه بازدید سررو (Head Hole)، جهت انجام بازرسی و سرویس داخل مخازن، بر روی آنها قرار داده می شود.
• فشار كار دستگاه 4 تا 6 اتمسفر می باشد و فشار تست در كارخانه یك و نیم برابر فشار كار دستگاه می باشد.
• مبدل بر اساس ظرفیت مخزن فوت سنجی می گردد.
• ضخامت لوله های مسی در مبدل 0.9 میلیمتر می باشد.

مدل : M.H.E

فشار كار : 4 اتمسفر به بالا

ظرفیت مخزن: 300 الی 3500 لیتر

سطح حرارتی كوئل: 8 الی 100 فوت مربع

جنس منبع کویل دار

جنس لوله ها معمولا آهن گالوانیزه و یا مس است.

انواع منبع کویل دار

• منبع کویل دار ایستاده

• منبع کویل دار افقی

اجزاء منابع کویل دار شامل:

بدنه منبع کوئلی:

بدنه این منابع از ورق گالوانیزه با ضخامت های معین ساخته می شود، ضخامت ورق ها بر اساس فشار سیستم، ظرفیت و دمای آب منبع انتخاب می شود.

کویل های مسی:

برای انتقال حرارت در سیستم از کویل های مسی به دلیل ضریب انتقال گرما بالا استفاده می شود.

دریچه بازدید:

دریچه ای در بدنه منبع و هم تراز با قسمت کویل دار منبع وجود دارد. از این دریچه برای بازبینی داخل منبع، بازدید از کویل و انجام تعمیرات استفاده می شود.

لوله های ارتباطی:

شامل لوله های آب سرد و گرم بهداشتی و لوله های گرمایش (کویل) است.

بوشن:

بوشن قطعه پیچ دار است که در دو حالت پلاستیکی و فلزی ساخته می شود، وظیفه بوشن ها اتصال دو لوله ارتباطی به یکدیگر است.

انواع مختلف سنسورها را می توان به وسیله بوشن به منابع کویل دار متصل کرد، مانند:

• سنسور دما
• شیر تخلیه
• گیج فشار
• شیر اطمینان و …

نصب منبع کویل دار

ظرفیت این منابع با توجه به فضای موجود در موتورخانه و میزان آب گرم مورد نیاز در طول شبانه روز انتخاب می شود. در لوله ورودی این منابع حتما شیر یک طرفه نصب می شود، این کار از برگشت آب گرم و وارد شدن فشار به لوله آب شهری جلوگیری می کند.

یک لوله آب گرم برگشتی باید در سیستم در نظر گرفته شود تا آب گرم در هر لحظه در اختیار مصرف کننده ها باشد. لوله آب گرم در راس بالای منبع و لوله آب سرد در قسمت پایین منبع نصب شود.

مبدل حرارتی با كوئل مسی در صنایع کاربردهای زیادی دارند که در طرح های مختلفی تولید می گردند.

مبدل حرارتی با كوئل مسی مخصوص تاسیسات

مبدل حرارتی با لوله های مسی در تاسیسات گرمایشی خصوصا در تجهیزات گرمایش آب استخر و جکوزی مورد استفاده قرار می گیرد این نوع مبدل از نوع مبدل های شل اند تیوب یا پوسته لوله ای می باشند.

مشخصات دستگاه :

• پس از كلیه فرآیندهای تولید، داخل مبدل ها با دولایه رنگ مخصوص اپوكسی و بیرون مبدل ها نیز با رنگ های روغنی پوشش داده می شوند.
• كلیه فلنج ها از نوع PN16 و یا A105 كلاس 150 می باشند.
• صفحه شبكه لوله ها به جهت داشتن مقاومت بالا و سطوح صاف، از فولاد آلیاژی RST-60، ساخته می شود.
• واشرهای آب بند از نوع كرینگریت مورد استفاده قرار می گیرند.
• ضخامت لوله های مسی مصرفی در كوئل ها بین 0.9 الی 1 میلی متر می باشند.

مزایا منبع کوئلی

1. تعمیر آسان هر نوع خرابی و ترکیدگی به دلیل تک جداره بودن آن
2. عدم قطع شدن فرآیند تولید آب گرم در صورت خرابی یکی از کویل ها
3. ضریب انتقال حرارت بالاتر نسبت به سایر انواع مبدل های حرارتی
4. افت حرارتی کم بخاطر استفاده از لوله های مسی متعدد در داخل منبع
5. سهولت در شستشوی منبع، رسوب زدایی و حتی تعویض کوئل

تفاوت های منبع کوئلی با منبع دوجداره

منبع کویلی در واقع نسل جدیدی از منبع دوجداره می باشد که اصلی ترین تفاوت آنها در وجود دو مخزن استوانه ای تو در تو در نوع دوجداره است. این در حالیست که برای منابع کوئل دار تنها از یک بدنه استوانه ای استفاده شده و تبادل دما با کوئل ها انجام می شود.

مورد استفاده در تاسیسات به جهت تبادل گرمایی بین تولید کننده (دیگ) و مصرف کننده می باشد. در واقع می توان گفت برای تامین آب گرم مصرفی در سیستم گرمایش مرکزی، آب شهر وارد منبع و مخازن کوئل دار می شود و سپس برای مصرف در سرویس ها انتقال پیدا می نماید. این مخازن در قدیم بصورت نوع دو جدار (منبع دوجداره ) ساخته می شد.

ولیکن با توسعه تولید کوئل های نوع مسی ساختار کار به شکل جدید تغییر کرد و یک منبع کوئلی که در موتورخانه دیگ آبگرم و آبداغ مورد استفاده قرار می گیرد به روش تبادل حرارت بین سیال داغ و سرد عمل می نماید.

این منبع که به منبع کوئل دار نیز معروف است، از بدنه استوانه ای از جنس ورق گالوانیزه گرم و چند لوله مسی تشکیل می شود که آب داغ و بخار خروجی از دیگ بویلر وارد کویل ها (لوله های مسی) شده و آب سرد ورودی به مخزن استوانه ای را گرم می کند.

منبع کوئلی جهت تولید و ذخیره آبگرم مصرفی در مصارف خانگی، تجاری و صنعتی سبک و نیمه سنگین استفاده می شود. منابع کویل­ی در دو نوع افقی و عمودی موجود هستند که از نظر کارآیی و استفاده تفاوت چندانی ندارند، اما منابع عمودی به دلیل اشغال کمتر سطح، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. منبع کویل دار، منبع دو جداره هر دو به عنوان مبدل های حرارتی جهت تامین آبگرم بهداشتی هستند.

راهنمای خرید منبع آبگرم کوئل دار

متداول ترین و بهینه‌ترین روش برای تولید آب گرم بهداشتی مصرفی و ذخیره آن، استفاده از منابع کویل‌ دار است.

در این نوع مخازن آب داغ یا بخار تهیه شده توسط دیگ، داخل یك كویل حرارتی كه معمولاً از چند شاخه لوله رفت و برگشتی از جنس مس تشكیل می‌شود، گردش نموده و پس از تبادل حرارت با دیوار لوله مسی از كویل خارج می‌گردد.

تبادل حرارت انجام شده باعث گرم شدن لوله مسی و در نهایت، گرم شدن آب سرد لوله خارجی می‌شود. منابع كویل‌دار علاوه بر رواج پكیج‌ها، هنوز هم برای تامین آب گرم ساختمان حرف اول را می‌زنند.

راهنمای خرید آبگرم کوئل دار ذیل در راستای معرفی و شناخت بازار منابع‌ كویل آب گرم تهیه شده ‌است با ذكر این نكته كه مطالب عنوان شده، صرفاً نظرات مخاطبان می باشد.

توصیف منابع كویل‌دار

منابع كویل‌دار برای گرم كردن هر گونه سیالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیشترین كاربرد آن در موتورخانه ساختمان و پكیج‌های مخزن‌دار است.

برای آشنایی بیشتر با تاسیسات و تجهیزات موتورخانه کلیک کنید

ضمن اینكه مصارف صنعتی هم دارد، با این تفاوت كه، حجم كویل‌های صنعتی بزرگتر بوده و ساختار متفاوتی دارند در این گونه مواقع منبع تغذیه آب به لوله‌های فولادی بزرگ متصل می‌شود.

صنایع فولادسازی، نفت ، گاز و… بیشترین مصرف كنندگان این تجهیزات هستند. امروزه در موتورخانه‌ها، برای تامین آب گرم مصرفی از منبع كویل‌دار به جای منبع دوجداره استفاده می‌شود

و از قبل كارشناسان تاسیساتی میزان مصرف ساختمان نوع و ظرفیت كویل را تعیین می‌كنند. ظرفیت منبع‌های كویل‌دار حداقل 300 و حداكثر 5 هزار لیتر است.

برای مثال، در یك ساختمان چهار طبقه با میانگین جمعیت هر طبقه پنج نفر، به یك منبع كویل‌دار 1500 لیتری نیاز داریم.

البته برای مصارف صنعتی منابع كویل بزرگ با ظرفیت تا 40 هزار لیتر هم ساخته می‌شود. تاكید می‌شود انتخاب منبع آب گرم به شرایط ساختمان بستگی دارد. در بیشتر موارد چگونگی جابه‌جایی سیال مورد توجه قرار می‌گیرد.

منبع آبگرم چیست؟

منبع آب گرم می‌تواند افقی، عمودی و چند ضلعی باشد. البته مبدل‌های آب گرم هم داریم كه به شكل استیل، صفحه‌ای و استوانه‌ای هستند و كار كویل را انجام می‌دهند و با توجه به حجم كم در مواقعی به كار می‌روند كه از لحاظ مكان دچار مشكل هستیم.

همچنین منبع تامین آب گرم می‌تواند چند منظوره (خورشیدی، گازوئیلی و گازی) باشد به شرطی كه سه كویل جداگانه نصب كنیم.

با توجه به تفاوت‌های منبع كویل‌دار و دوجداره، منبع آب گرم دوجداره شامل دو منبع است، منبع بیرونی و داخلی. منبع بیرونی یك فاصله سه سانتی با منبع داخلی دارد و آب غیر بهداشتی داخل جداره بیرونی منبع گردش می‌كند.

و آب داخل منبع كه بهداشتی است را گرم می‌كند كه برای شستشو و استحمام به كار می‌رود. در حالی كه منبع كویل‌دار تك‌ جداره است و كویل داخل منبع قرار می‌گیرد و از راندمان بالاتری برخوردار است.

ظرفیت كویل واقعی باشد

گرم نگه داشتن آب به این بستگی دارد كه منبع كویل‌دار را تا چه اندازه ایزوله كنیم و ظرفیت آن چقدر باشد. معمولاً اطراف منبع كویل را عایق می‌كنند تا گرمای آن از بین نرود، اگر این كار انجام شود مصرف سوخت كاهش پیدا می‌كند.

شكل و ظاهر منبع كویل برای مناطق مختلف یكسان است. البته در جاهایی كه رطوبت وجود داشته باشد از عایق پشم شیشه برای پوشش منبع استفاده می‌شود.

ولی نكته مهم واقعی بودن ظرفیت منبع كویل آب گرم است در غیر این صورت مصرف كنندگان با مشكل مواجه خواهند شد.

در حال حاضر به خاطر ضعف كارشناسی هزینه‌های زیادی به مشتریان تحمیل می‌شود. طراحی‌های نادرست تاسیساتی باعث خرید محصولات كارشناسی نشده و تعویض زودهنگام تجهیزات خواهد شد.

در صورتی كه اگر از قبل ظرفیت ‌سنجی شود و منبع كویل متناسب خریداری شود، مصرف سوخت موتورخانه كاهش می‌یابد.

چگونگی سفارش و ساخت

منابع آب گرم كویل‌دار با توجه به نوع سفارش در اندازه‌های متفاوت ساخته می‌شوند و نمی‌توان الگوی ثابتی را برای موتورخانه یك ساختمان در نظر گرفت.

معمولاَ مهندسان طراح تاسیساتی قبل از اینكه كار به پیمانكار ارجاع شود نقشه موتورخانه و نوع تجهیزات آن را مشخص می‌كنند.

پیمانكار ممكن است مهندس ناظر تاسیساتی استخدام كند و یا طبق نظر مهندس طراح برای سفارش ساخت و خرید منبع كویل‌دار اقدام كند. تولید منابع كویل‌دار تابع یك سری از شرایط خاص است كه در ایران رعایت نمی‌شوند.

منابع كویل‌دار از آنجا كه دارای مخازن تحت فشار هستند باید در ساخت آنها از فولادهای آلیاژی مخصوص استفاده شود. معمولاً در ایران از ورق‌هایی استفاده می‌كنند كه از آلیاژهای تحت فشار ساخته نشده‌اند.

بنابراین وقتی ورق گالوانیزه گرم تهیه شود در هنگام نرم كردن خاصیت خود را از دست می‌دهد و باعث ایجاد خوردگی در مخزن می‌شود. با توجه به ویژگی‌های منابع كویل‌دار تاكید می‌شود الزاماً باید از فولاد مخصوص مخازن تحت فشار ساخته شوند.

بعد از نصب عدسی‌ها و استوانه شدن منبع، برای گالوانیزه كردن اقدام شود، جوش‌های مخزن، زیر پوستی و خودكار باشد.

در محل جوشكاری دو لایه رنگ اكوستیك استفاده شود، ضخامت در نظر گرفته شده برای ورق‌های منبع متناسب با فشار كاری و مقاوم در مقابل خوردگی باشد، عدسی‌ها الكتریكال بوده و مخازن تحت فشار، لبه‌دار باشند و در نهایت، سطح حرارتی كویل متناسب با آب گرم مصرفی باشد.

بازار فروش و خدمات کویل آبگرم

بازار فروش كویل‌های آب گرم تابع تبلیغات و ارائه خدمات مناسب است و در رقابتی تنگاتنگ با پكیج‌ها به بقای خود ادامه می‌دهد. با این حال اگرچه اكثر مردم به منظور استقلال مصرف انرژی از پكیج‌ها استفاده می‌كنند ولی به دلیل امنیت بالای موتورخانه هنوز هم مردم به استفاده از این منابع تولید آب گرم راغب هستند.

مشكل اصلی بازار تولید و فروش منبع كویل آب گرم، عدم استفاده از متریال درست در هنگام ساخت است. در حالی كه باید جنس مخازن آنها از فولاد تحت فشار بوده و عملیات ورق‌كاری و جوشكاری زیر پوستی به درستی انجام شود.

و محل‌های جوشكاری باید توسط دو لایه رنگ قوسی پوشانده شوند تا در آینده دچار خوردگی نشوند. علیرغم تولید گسترده منابع كویل‌‌دار، برندهای معروف در ایران اندك هستند و اغلب در پروژه‌های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مشتریان ساختمان‌های كوچك اغلب با مراجعه به فروشگاه‌ها و بدون توجه به نوع برند، منابع كویل‌دار را خریداری می‌كنند. تنها در پروژه‌هایی كه كارشناس تاسیساتی حضور مستقیم دارد، كیفیت كویل‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد و در اغلب موارد باید به فروشنده محصول اعتماد كرد.

ضمن اینكه قیمت منبع‌های كویل آب گرم تابع شرایط مختلفی است و نمی‌توان قیمت ثابتی برای آنها در نظر گرفت. اگر چه خدمات پس از فروش این تجهیزات از قانون خاصی تبعیت نمی‌كند ولی برای اطمینان از این مسئله بهتر است از شركت‌های معتبر خریداری شود.

نگهداری و تعمیرات کویل آبگرم

یك منبع كویل آب گرم از دریچه منهول، ورودی و خروجی، وسایل كنترلی، سوپاپ اطمینان، به همراه یك كویل مسی در داخل منبع، تشكیل شده است.

منابع كویل آب گرم در میزان فشار آب ساختمان موثر هستند بنابراین اگر درست تنظیم نشده باشند افزایش و كاهش فشار آب زیادی در طبقات ساختمان خواهیم داشت كه علاوه بر ایجاد مشكل برای ساكنان باعث آسیب منبع كویل و لوله‌های انتقال خواهد شد.

در موتورخانه‌های بزرگ، اپراتور استخدام شده و كار نگهداری و تعمیرات را انجام می‌دهد. این موضوع ممكن است ماهیانه یا سالیانه انجام شود. از طرف دیگر؛ اگر كویل‌های آب گرم، منهول داشته باشند، سرویس كار از آنجا وارد منبع شده و ضمن نظافت كویل، آسیب‌های احتمالی را برطرف می‌كند، رعایت این موضوع در ساخت كویل‌های با ظرفیت بالا الزامیست.