تراوش املاح آب ديگ بخار carry over

مواد جامد موجود در بخار خروجی بویلر یا کری اور دیگ بخار می تواند در تجهیزات دیگر رسوب نموده و باعث خسارت های هزینه زا شود. به همین دلیل کنترل دقیق خلوص بخار حیاتی است.

خلوص بخار به مقدار مواد جامد، مایعات یا بخارهای آلوده در بخار آب اشاره می کند. بخار آب خیلی خالص به طور طبیعی حاوی مقدار جزئی ناخالصی بوده و خلوص بخار به صورت مقدار مواد جامد گزارش می گردد.

خلوص بخار را نباید با کیفیت بخار اشتباه گرفت. کیفیت بخار میزان رطوبت بخار است که به صورت وزن بخار خشک در مخلوط بخار و قطرات آب گزارش می گردد. برای مثال بخار با کیفیت 99 درصد حاوی 1 درصد آب مایع است.

کری اور دیگ بخار به هر گونه آلودگی جامد، مایع یا بخار گفته می شود که از درام بویلر به همراه بخار آب خارج می شود. در بهره برداری از بویلرها با فشار کمتر از 135 بار، وارد شدن آب بویلر شایع ترین علت آلودگی بخار است.

آب بویلر ورودی به بخار حاوی مواد جامد حل شده است و همچنین می تواند حاوی جامدات معلق باشد. علل زیادی برای کری اور دیگ بخار وجود دارد. تعدادی از این مکانسیم ها دارای اسامی خاصی هستند. مانند spray carry over و priming و foaming و leakage carry over.

اثرات کری اور دیگ بخار

جامدات آب بویلر به وسیله بخار حمل شده و بر روی ولوها و کنترل ولوها رسوب ایجاد می کند. Carry over می تواند بر فرآیندهای تولید که مستقیما بخار مصرف می کنند تاثیر گذاشته و کیفیت محصول را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

 

علل کری اور دیگ بخار

Carry over از جدایی ناقص بخار از مخلوط بخار و آب در بویلر منتج می شود. عوامل زیادی مانند عوامل شیمیایی و مکانیکی در جدایی ناقص دخیل هستند. عوامل مکانیکی عبارتند از طراحی بویلر، نقص در تجهیزات جدا کننده، سطح بالای آب در درام، نوع احتراق، و خصوصیات load.

تعدادی از عوامل شیمیایی عبارتند از : غلظت بالای مواد جامد (حل شده یا حل نشده)، قلیائیت بالا، حضور مواد روغنی و سایر آلاینده های آلی روش تصفیه داخلی و خارجی می تواند بر خلوص بخار تاثیر گذار باشد. در موارد خاص، تبخیر مواد جامد ممکن است رخ دهد که نوعی دیگر از carry over شیمیایی است.

• عوامل مکانیکی

در بویلرهای واتر تیوب مدرن، جدایی مخلوط آب و بخار در درام های نسبتا کوچک فرآیند پیچیده ای است. برای هر پوند بخار تولیدی در حدود 15-20 پوند آب در درام سیرکوله می شود. در نتیجه 99.97 درصد یا بیشتر آب سیرکولاسیون باید از بخار جدا شود تا از خلوص بخار اطمینان حاصل شود.

 

1- طراحی بویلر بخار

انواع مخصوصی از بویلرها بخاطر قابلیت شان برای تولید بخار خالص شناخته شده هستند. سایر بویلرها در این مورد مناسب نیستند. عوامل موثر در carry over شامل فشار طراحی، اندازه درام، شدت تولیدی، شدت سیرکولاسیون، چگونگی نصب لوله های بالا رونده و پایین رونده و نوع تجهیز سپراتور مورد استفاده می باشد.

در طراحی بویلرهای قدیمی، لوله های حمل کننده بخار یا لوله های بالا رونده خروجی زیر سطح آب قرار داشتند. و باعث تلاطم در درام می شدند. در بویلرهای جدید که لوله بخار تولیدی خروجی بالای سطح آب یا زیر صفحاتی قرار دارند که آن ها را از آب درام جدا می کند این شرایط به حداقل رسیده است.

استفاده نمودن از تجهیزات جدا کننده مناسب نیز از آلودگی بخار بویلر جلوگیری می کند. اما این تجهیزات افت فشار کمی را بر سیستم تحمیل می کنند. بنابراین هر گونه نشتی بوجود آمده در این تجهیزات باعث نفوذ آلودگی به بخار می شود.

 

2- شرایط بهره برداری

بهره برداری در شرایطی بالا تر از شدت طراحی باعث Carry over می شود. افزایش ناگهانی Load (مانند بازشدن safety valve یا شروع عملیات سوت بلوئر) باعث افزایش carry over می شود. افزایش ناگهانی بخار مصرفی ممکن است فشار بخار خروجی را کاهش دهد که به نوبه خود فشار درام را کاهش می دهد و باعث انبساط سریع مخلوط آب و بخار در بویلر می شود.

این کار به سرعت سطح آب درام را بالا برده و باعث carry over می شود. لذا باید از تغییرات ناگهانی در بهره برداری بویلر اجتناب شود. در یک کارخانه با چند بویلر در حال بهره برداری، در حالیکه سایر بویلر ها نوسانات لود را اصلاح می کنند، بویلر مستعد carry over باید در لود ثابت و ایمن بهره برداری شود. سطح بالای آب در درام فضای فرایند جدایش را کاهش داده و کری اور دیگ بخار را افزایش می دهد.

• علل شیمیایی

Foaming. کف کردن و حمل انتخابی بخارات دو مکانیسم اصلی carry over هستند. کف کردن عبارتست از تشکیل حباب های پایدار در آب بویلر, چون حباب ها دارای دانسیته ای نزدیک به بخار هستند.

آنها به آسانی با تجهیزات جدا کننده بخار جدا نمی شوند. کف کردن باعث مشکلات carry over شده و می تواند باعث خواندن نادرست سطح آب شود که خود باعث نوسانات فلوی آب تغذیه می گردد.

تمایل به کف کردن آب بویلر با افزایش قلیائیت و میزان مواد جامد افزایش می یابد. مواد جامد آب بویلر دارای تاثیر دوگانه carry over هستند.

اولا برای یک دیگ بخار مشخص و شرایط بهره برداری ثابت، مواد جامد بالا در آب بویلر باعث مواد جامد بالا در هر قطره آب بویلر می شود. ثانیا پتانسیل کف کردن با افزایش مواد جامد آب بویلر افزایش می یابد. اگر مواد جامد بویلر دو برابر شوند carry over دو برابر می شود. اگر مواد جامد بالا باعث کف شوند. carry over بیشتر نیز می شود.

 

خصوصیات مهم آب تغذیه دیگ بخار چیست؟

 

 آلودگی مواد آلی و مصنوعی

روغن و سایر آلودگی های آلی در آب بویلر می تواند باعث شرایط carry over شود. قلیائیت آب بویلر، اسید های چرب را صابونی می کند و باعث تولید یک صابون خام شده و کف تولید می کند. آنالیزهای معدنی معمولی آب تمایل کف نمودن حاصله از مواد آلی را آشکار نمی کند.

حتی تعیین مقدار مواد آلی برای آب جهت تهیه این اطلاعات کافی نیست زیرا بسیاری از مخازن و سطوح از سطح های چوبی استفاده می کنند که حاوی مقدار نسبتا زیادی مواد آلی لیگنینی مفید یا مضر هستند. خروجی آب در بسیاری از مخازن آب حاوی شوینده های مصنوعی است و آلودگی سطح در مخازن با این مواد باعث بروز مشکلات کف کردن می شود.

 

• Carry over انتخابی بخارات

Carry over انتخابی بخارات در نتیجه تفاوت خصوصیت حل شدگی بخار برای ناخالصی های فازهای آب مختلف می باشد. نمک های آب بویلر مانند سولفات سدیم و کلرید سدیم و هیدروکسید سدیم و فسفات سدیم در آب حل می شوند و با درجه متفاوتی در بخار نیز حل می شوند.

اما قابلیت حل شدن این نمک ها در بخار آب پایین بوده و غالبا در فشار های کمتر از 140 بار مهم نیستند. Carry over انتخابی سیلیس در فشاری در حدود 27 بار رخ می دهد. اما تبخیر سیلیس تا فشار 60 بار مهم نیست.

 

پیشگیری از carry over دیگ بخار، یکی از مهم ترین دغدغه های طراحان و مهندسان بویلرساز می باشد. در این مقاله به بررسی کاربردی ترین روش های پیشگیری از این پدیده می پردازیم.

پیشگیری از carry over دیگ بخار

Carry over را نمی توان کاملا رفع نمود. حتی بهترین طراحی بویلر ها به همراه بهره برداری از بهترین سیستم کنترل شیمیایی کیفیت آب دارای carry over به میزان 001-0.1 ppm مواد جامد هستند.

اما نکته ابتدایی در انتخاب بویلر و شرایط بهره برداری آن مقدار carry over و حدود نوسانات مجاز آن است. در صورتی که بخار سوپرهیت برای استفاده در توربین مورد نیاز باشد بخار با خلوص 10 تا 30 PPM برای جلوگیری از ایجاد رسوب در توربین موردنیاز است.

این محدوده برای کاربردهای بیشتر صنایع در محدوده فشار 20 تا 100 بار مورد نیاز است. اگرچه سازندگان دیگ بخار معمولا carry over کمتر از 0.03 درصد را تضمین نمی کنند اما خلوص کمتر از این میزان در بسیاری از سیستم ها قابل دست یابی است.

برای بدست اوردن خلوص مطلوب هم طراحان بویلر و هم بهره برداران باید به دقت تجهیزات سیستم و شرایط بهره برداری را انتخاب نمایند. روش مورد استفاده برای بدست آوردن خلوص موردنیاز می تواند به بخش مکانیکی و شیمایی تقسیم شود.

 

جدایش مکانیکی

بویلرهای با ظرفیت پایین و فشار کم (معمولا بویلر های لوله آتش) بر اساس جدایش وزنی بخار و آب کار می کنند. در فشار 13 بار و شرایط اشباع، دانسیته آب 115 برابر بیشتراز بخار آب است. به خاطر انکه بخار معمولا برای گرمایش استفاده می شود، نیازمندی های خلوص بخار خیلی مهم نیست. نصب یک لوله خشک نزدیک بالای درام برای رسیدن به جدایش آب و بخار غالبا مفید می باشد.

برای برآورده نمودن بخار سوپر هیت توربین ها، نیازمندی های خلوص بخار بسیار مهم می باشد. در این کاربردها اختلاف دانسیته میان آب و بخار به سرعت کاهش می یابد در 70 بار دانسیته آب فقط 20 برابر دانسیته بخار است.

در مقایسه با بویلرهای کم فشار، نیروی جدایش 83 درصد کاهش می یابد. امکان ورود آب به بخار با سرعت پایین افزایش می یابد. هزینه درام با اندازه مناسب برای جدایش آب و بخار در این فشار بالا تنها به صورت وزنی بسیار بالاست.

 

تجهیزات مکانیکی جدا کننده

تجهیزات مکانیکی جدا کننده نیز می توانند نصب شود که ممکن است برای فشارهای بالا اقتصادی باشد. این تجهیزات به دو بخش تقسیم می شوند. سپراتورهای اولیه و سپراتورهای ثانویه.

• سپراتورهای اولیه: سپراتورهای اولیه بخار آب و آب بویلر با تعویض جهت جریان کار می کنند. در این روش اختلاف دانسیته میان آب و بخار به عنوان وسیله جدایش استفاده می شود. جدایش اصلی به وسیله تجهیزات جداکننده اولیه (مانند صفحات بفل) رخ می دهد که تلاطم و مقدار سیرکولاسیون بخار در اب بویلر را کاهش می دهند. بعلاوه خطا در نشان دهنده سطح که بوسیله حضور بخار در درام می باشد کاهش می یابد.
• سپراتورهای ثانویه: اگر چه جدایش بخار در درام صورت می گیرد اما سپراتورهای خارجی نیز موجود می باشند. آنها غالبا سپراتورهای سانتریفیوژی هستند که مشابه سپراتورهای اولیه مورد استفاده در بویلرها هستند. آنها برای جاهایی که بخش از بخار تولیدی برای یک کاربرد خاص باید خالص گردد مورد استفاده قرار می گیرند. در برخی موارد هزینه خالص سازی خارجی ممکن است کمتر از اصلاحات درونی بویلر جهت بهبود خالص سازی بخار باشد.

 

کنترل شیمیایی

اصول عوامل شیمیایی اصلی که باعث carry over می شوند عبارتند از غلظت کلی جامدات حل شده، قلیائیت، سیلیس و آلودگی های مواد آلی آب بویلر. پیشنهادات انجمن سازندگان بویلر آمریکا ABMA برای محدوده آب بویلر ارائه شده است. این خطوط راهنما را نباید به صورت مطلق در نظر داشت.

بعضی از سیستم ها نمی توانند در این محدوه مورد بهره برداری قرار گیرند و ممکن است در غلظت های بالاتر بطور پیوسته بهره برداری شوند.

شرایط بهره برداری نیز یک عامل موثر است. سخت است که پیش بینی نمود که حداکثر جامدات آب بویلر که می توان بدون carry over تحت شرایط بهره برداری داشت چقدر است. حداکثر محدوده برای تعیین شرایط بهره برداری را می توان بعد از بررسی خلوص بخار بدست آورد.

وقتی carry over به وسیله بالا بودن غلظت مواد جامد در آب بویلر بالا رفته باشد، افزایش شدت بلو دان بویلر غالبا ساده ترین و به صلاح ترین راه حل می باشد.

وقتی غلظت بالا به وسیله بالا بودن سطح اب درام به وجود آمده باشد تنظیم یا به روز رسانی تصفیه خارجی ممکن است اقتصادی ترین راه حل باشد. چون مواد جامد معلق مختلف و مواد آلی در آب بویلر تاثیرات متفاوتی بر Carry over دارند دستورالعمل عمومی نمی توان تجویز نمود. غلظت مواد جامد را باید تا حد امکان نزدیک به صفر نگه داشت.

هیچ روشی برای تصفیه داخلی نمی تواند بر carry over حاصل از مواد آلی و چربی غلبه نماید. به منظور جلوگیری از مشکلات carry over بوجود آمده به وسیله آلودگی ها باید این آلودگی ها را از آب تغذیه حذف نمود.

ترکیبات آلی و مواد مورد استفاده در آب بویلر و تصفیه کندانس بر دو اصل کلی انتخاب می شوند:

• 1- قابلیت جلوگیری از رسوبات، خوردگی و carry over همانند خوردگی سیستم کندانس
• 2- تمایل کمتر بر کف کردن در بویلر

 

مطالعات خلوص بویلر

طراحی توربین های بخار مدرن اینگونه است که تلورانس خلوص بخار باید کم باشد. و نه تنها تقاضا برای خلوص بالاتر بخار وجود دارد بلکه تقاضا برای روش های اندازه گیری ناخالصی ها در حد پایین نیز افزایش یافته است . اندازه گیر سدیم و روش های کنداتیویته متری عموما برای تعیین ناخالصی ها در محدوده PPB امروزه مورد استفاده قرار می گیرد.

Carry over می تواند به عنوان مشکل اصلی واحد بخار در نظر گرفته شود. و غالبا علت آلودگی بخار را می توان با بررسی دقیق و بکار گیری نمونه گیری های حساس و روش های آزمایش بدست آورد.

یک مهندس تصفیه اب با استفاده از ابزار مناسب بابد به اپراتور واحد بخار برای بدست آوردن حداکثر خلوص بخار با حداقل بلودان کمک کند در حالیکه سطح قسمت آب بویلر تمیز نگهداری شود. یکی دیگر از روش های کاهش مشکل carry over استفاده از مواد آنتی فوم است.

 

کری اور(carry over)

نگهداری درجه خلوص بخار و جلوگیری از carry over دیگ بخار در واحد عملياتی بسيار ضروری می‌باشد. وجود مقادير كوچك از نمك های معدنی در آب تغذيه به ديگ بخار و سرازير شدن آن به بخار می‌تواند مشكلاتی برای سوپرهيتر و توربين ايجاد نمايد.

اين مشكلات به سيستم آب مقطر منتقل شده و موجب خوردگی و يا سائيدگی توام با خوردگی می‌شود. ضمنا تراوش املاح سبب آلودگی فرايندهای عملياتی به علت مصرف مستقيم بخار در آن می گردد.

 

تراوش املاح

تراوش املاح در سيستم مولد بخار كه مجهز به سوپرهيتر می‌باشند می‌توانند مشكلاتی را ايجاد نمايند كه منجر به تشكيل رسوب در سوپرهيترها و نهايتا از كار افتادگی آنها گردد.

ايجاد رسوب در سوپرهيتر در صورت دارا بودن مقدار جامدات بيشتر از يك قسمت در ميليون حتمی بوده و در بعضی مواقع اين مشكل برای كمتر از 1/0 قسمت در ميليون تجربه گرديده است.

به هرحال نگهداری درجه خلوص در حد مطلوب برای سيستم هايی كه دارای توربين بعد از سوپرهيتر می‌باشند از هر نظر ضروری است.

در جدول 1-17 راهنمای تشكيل رسوب در سوپرهيتر و توربين آمده است. تراوش مواد حل شده در آب ديگ بخار به داخل بخار می‌تواند به همراه كشيده شدن قطرات كوچك آب ديگ به داخل بخار به هنگام ترك از درام بخار و يا تبخير سريع نمك های محلولی باشد كه قابليت حل شدن در داخل بخار را نيز دارند.

جدول 1-17 راهنمای تشكيل رسوب در سوپر هيتر و توربين

كشيده شدن قطرات به داخل سوپرهيترها كلا می‌تواند مربوط به طراحی ضعيف جداكننده های بخار در ديگ بخار و روش عملياتی آن باشد.

اساسا توليد كف در ديگ بخار بعلت غل زدن در اثر آلوده كننده های روغنی و يا تغليظ مواد معلق آلی می‌باشد، كه حباب های حاصل در اين رابطه شامل مواد جامدی خواهند بود كه به سمت سوپرهيتر منتقل می‌گردد.

 

كشيده شدن قطرات آب به داخل بخار

فرايند كشيده شدن قطرات آب به داخل بخار به دو بخش تقسيم می‌شود:

الف-پرایمينگ priming

پرایمينگ می‌تواند بعلت افت ناگهانی فشار ديگ بخار بدليل افزايش سريع بار آن در جهت توليد بخار باشد. در اين شرايط حباب های بخار در سراسر توده آب در ديگ بخار تشكيل خواهد گرديد.

افزايش حجم آب موجب بالا رفتن سطح آب در درام شده و در نتيجه به طرف جداكننده ها و سوپرهيترها منتقل می‌گردد.

در بعضی مواقع به جهت كنترل از كار افتادگی ديگ بخار، بعلت كاهش سريع بار، اقدام به بالا بردن سطح آب به حد افراط در ديگ بخار می‌شود. مسلما اين امر می‌تواند منجر به منتقل شدن قطرات آب همراه با مواد معلق جامد به سمت جداكننده ها و سوپرهيترها گردد.

ب-فومينگ Foaming

كف كردن عبارت از تشكيل حباب ها در سطح آب داخل درام بخار می‌باشد. اين حالت موجب كاهش فضا برای آزاد شدن بخار گرديده و در نتيجه باعث كشيده شد قطرات آب از طريق بخار به داخل سوپرهيتر خواهد شد.

چنانچه ديگ بخار دارای چنين مشكلی باشد ضمن اينكه بايد نسبت به طراحی جدا كننده ها توجه داشت استفاده از مواد ضد كف نيز توصيه می‌گردد.

درام بخار

• ملاحظات طراحی Design Consideration

طراحی درام بخار در مجموعه ديگ بخار بايد به نحوی باشد كه پيش بينی حجم كافی در مواقع سرعت های كم، منظور گردد. اين امر موجب داشتن امكانات كافی برای جدا شدن آب از بخار قبل از ترك بخار از درام خواهد بود.

قطر درام بخار بايد به نحوی باشد كه اجازه نگهداری مقدار بخار آزاد شده در كمتر از طراحی حجم بحرانی حدود 7000 تا 8000 پاوند در ساعت بر فوت مربع از سطح آب را در موقع عمليات داشته باشد.

درام های ديگ بخار ممكن است دارای تجهيزاتی نظير بافل، اسكرين، ديمسترمش، چورون سپراتور و يا جداكننده های گريز از مركز جهت كاربرد بهتر در جداسازی قطرات آب از بخار باشند.

هر يك از تجهيزات فوق بايد در جای خود محكم و تميز باشند. تنها يك چهارم اينچ فاصله بين قسمت های پوشش بافل ها كه بالای تيوب های مولد قرار دارند می‌تواند گذرگاهی فرعی جهت عبور آب به داخل جداكننده ها بوده و موجب بلااثر نمودن عمليات جداسازی گردد.

در چنين حالتی وجود رسوبات در روی اسكرين و يا ديمسترمش می‌تواند نشان دهنده مانعی در انجام تدابيری لازم برای عملياتی صحيح در داخل ديگ بخار باشد.

لذا ضروری است كليه تجهيزاتی كه در داخل استيم قرار دارد بصورت دوره‌ای و برنامه ريزی شده بازرسی گردد تا اطمينان لازم از طرز كاركرد صحيح آن حاصل شود.

 

• تاثيرهای عملياتی Operatinal Effects

با توجه به اينكه اندازه درام بخار ثابت است، تعيين سطح آب به هنگام عميلات از حيث جدا بودن فاصله بخار-مايع مشخص می‌گردد. چنانچه اين سطح به مقدار زياد افزايش يابد در اين صورت سطح و حجم جداسازی به حداقل كاهش يافته و منجر به همراه شدن قطرات آب يا بخار به صورت عمليات در پايين تر از نصف سطح درام با دقت ارزيابی می‌گردد.

زيرا با افزايش حجم جداسازی مشكل برطرف می‎گردد. در ضمن گوشه و نقطه ورودی مخلوط بخار و آب از تيوب های مولد حائز اهميت می‌باشد.

تراوش املاح بصورت مكانيكی ناشی از طراحی نامناسب ديگ بخار غالبا به دليل توليد زيادتر از محدوده طراحی می‌باشد. اين حالت ممكن است به صورت دائمی و يا تناوبی در نتيجه احتياج ناگهانی فرايند به بخار موجب كاهش سريع فشار در ديگ بخار شده و اين امر موجب جوشش شديد آب و خارج شدن آن به فضای بخار آزاد شده خواهد شد.

شعله های نابرابر سوخت در كوره ديگ بخار موجب توليد بخار زياد در يك محل می‌شود. امكان تراوش املاح در صورت يكنواخت و معمولی بودن ديگر جنبه های عملياتی، امكان پذير است.

اختلاف جرم مخصوص بين بخار آب در اثر افزايش فشار عملياتی ديگ بخار و درجه حرارت بخار اشباع كاهش می‌يابد. شكل 1-17

شكل1-17 وزن های مخصوص

تفاوت كم جرم مخصوص آب و بخار موجب افزايش مشكلات در درجه خلوص بخار، مخصوصا مواقعی كه خالص كننده دچار بار اضافی شوند خواهد شد.

ديگ های بخار با فشار بالا جهت داشتن درجه خلوص بخار در حد مطلوب احتياج به آب ديگ بخار يا مواد محلول پايينی را خواهند داشت.

در مواقعی كه تراوش املاح بعلت كف كردن باشد موارد متعددی جهت حل اين مشكل نظير استفاده از ضد كف توصيه می‌شود.

مكانيزم ضد كف Defoaming Mechanism

خواص مربوط به عمل ضد كف شامل كف و يا ممانعت نمودن از چگونگی عمل آنها در سيستم است. عواملی كه موجب متلاشی شدن كف می‌گردد هم اكنون توليد و به بازار عرضه می‌شود. در شكل 2-17 چگونگی شكسته شدن كف نشان داده شده اشت.

شكل 2-17

معمولا ضدكف هايی كه حالت ممانعت كنندگی در تشكيل كف را دارند، عملشان می‌تواند در ارتباط با ادامه شكسته شدن كف باشد. ضد كف هايی از نوع امولسيون كارايی فوق العاده و سريع در شكستن كف دارند، ولی ممانعت نمودن از تشكيل كف بسيار ضعيف و دارای تاثيری بطئی هستند.

عوامل ضد كف Anti foaming Agents

تمام ضد كف ها، تاثيرشان مربوط به انواع مايعات كف كننده می‌باشد. يك ضد كف ممكن است در بعضی از مايعات موثر بوده ولی در بقيه آنها بی‌تاثير باشد، لذا با توسعه عوامل متعدد ضد كف، مصرف آنها بايد بر اساس، مايعات كف كننده در نظر گرفته شود.

تعدادی از ضد کف هايی که معمولا مصرف می شوند شامل سيليکون، سارفکتنت، پارافين و انواعی از روغن های معدنی می‎باشند.