عمل آوری آب دیگ بخار
عمل آوری آب دیگ
هدف از عمل آوری آب دیگ بخار ، برطرف نمودن مشکلات ناشی از رسوب، خوردگی، شکنندگی، و احتمالا فراوری می باشد.
حل مسئله عمل آوری آب تغذیه، نیازمند آزمایش آب به تناوب و تعدیل تصفیه، متناسب با شرایط متغیر، می باشد. به هنگام رسوب زدائی سطوح داخلی دیگ توسط محلول های حلال این رسوب ها، دقت زیادی را باید مبذول داشت. زدودن بسیار سریع رسوب، می تواند باعث ریزش و ته نشینی مقادیر زیادی از آن گردد.
این حالت باعث محدودیت چرخش محلول در دیگ و برافروختگی سطوح گرمایشی می گردد (باید توجه داشت که به هنگام رسوب زدائی توسط محلول های شیمیائی، محلول را به داخل دیگ ریخته و با آتش نمودن دیگ بطور ملایم، آنرا گرم می کنند.) این برافروختگی ممکن است در دیگ های لوله آبی باعث گسیختگی لوله ها یا در دیگ های لوله دودی، سبب شکم دادن کوره و حتی گسیختگی پوسته آن شود.
با توجه به منشا آب تغذیه، فشار، مقدار آب جبرانی (آبی که جهت جبران نشت آب به دیگ اضافه می شود) و عواملی مشابه، رعایت پنج مرحله زیر جهت عمل آوری آب ممکن است موردنیاز باشد:
(1)پیش عمل آوری آب خام ورودی؛
(2)عمل آوری آب جبرانی ورودی به دیگ ؛
(3)عمل آوری داخلی آب (درون دیگ)؛
(4)عمل آوری بخار آب چگالیده، بازگشتی به دیگ؛
(5) کنترل تخلیه آب از دیگ، جهت خارج ساختن لجن ته نشین شده.
تجزیه نمونه آب برای یافتن مقدار ناخالصی ها و مواد شیمیائی مختلف موجود در آب می باشد.
هر ناخالصی با هر گونه ویژگی های شیمیائی، می تواند به یکی از سه حالت زیر باشد:
1- جامد قابل حل: در این حالت، ناخالصی به صورت حل شده یا محلول در آب ظاهر می شود.
2- غیر قابل حل در آب: در این حالت، ناخالصی نه به صورت حل شده در آب،که به صورت معلق در آب ظاهر می شود.
3- ناخالصی های گازی: در این حالت ناخالصی به طور نسبی قابل حل بوده و به حالت جذب شده در آب است.
بیشتر ناخالصی ها به صورت محلول در آب یافت می شوند.
دمای آب، بر قابلیت انحلال، اثری مشخص دارد. با افزایش دما، قابلیت انحلال پاره ای از ناخالصی ها کاهش یافته و آنها شروع به جدا شدن از محلول می نمایند و به عبارت دیگر در آب تشکیل رسوب می دهند.
کلسیم سولفات (CaSO4) و کلسیم هیدروکسید از جمله این ناخالصی ها می باشند. تنها این حقیقت که پاره ای از ناخالصی ها،در دماهای بالا نیز بصورت محلول در آب باقی مانده و از آن جدا نمی شوند، به مفهوم نادیده گرفتن آنها نیست.
این ناخالصی ها ممکن است تمایل به ایجاد خوردگی فلزات داشته باشند، یا ممکن است به صورت حاملین رطوبت بداخل بخار آب عمل نمایند، یا سبب شکستگی شوند. چون ناخالصی های آب، با تغییر منشا آب، تغییر می نمایند، ممکن است به پیش عمل آوری نیاز باشد.
آب های سطحی، حاوی اکسیژن محلول و مواد معلق آلی و غیر آلی به مقدار زیاد بوده، لیکن سختی و مواد جامد محلول در آنها کم است. آب های زیر زمینی، دارای گاز کربنیک (به خاطر کربنات ها) و ذرات معلق بمقدار زیاد بوده و سختی آن نیز بالاست، لیکن مواد معلق آن کم می باشند.
بدون توجه به فرآیند مورد استفاده جهت کاهش ناخالصی ها، زلال کردن آب بطور معمول نخستین گام در عمل آوری می باشند. حضور اجزا مزاحم دیگر، مانند هیدروژن سولفید (H2S) یا آهن در آب، ممکن است عمل آوری خارجی بیشتری را نیاز داشته باشد.
عمل آوری خارجی آب دیگ بخار، به عوامل بسیاری بستگی دارد که فشار دیگ، مقدار آب جبرانی، کاربرد بخار آب و نظایر آن، از جمله موارد می باشند. سیستم های عمل آوری خارجی، ممکن است برای کاهش یکی از، یا تمام اجزا زیر نصب شوند: ذرات جامد معلق، سختی، قلیائیت ،سیلیس و جامدات حل شده.
آب تغذیه ممکن است آب های جبرانی مختلف و بخار آب های چگالیده گوناگون را به همراه داشته باشد. تعدادی بسیار از دیگ های کم فشار، قادر به استفاده از آب جبرانی خامی هستند که فقط در داخل دیگ عمل آورده می شود. از طرف دیگر دیگ های پرفشار ممکن است به حذف تقریبا تمام جامدات حل شده در آب جبرانی، نیازمند باشند.
برای دیگ های واقع بین این دو حد، روش هایی گوناگون جهت عمل آوری آب موجود می باشد. در دیگ های کم فشار و میان فشار، جهت آماده نمودن آب جبرانی، بصورتی گسترده از سختی گیرهای زئولیتی استفاده می شود.
کیفیت آب جبرانی مورد نیاز، بیشتر به طرح دیگ، فشار و دمای عملیاتی آن بستگی دارد. همچنین، درجه عمل آوری آب مورد نیاز، به ظرفیت دیگ، کیفیت آب های ناشی از چگالش بخار آب بازگشتی به دیگ و تجزیه آب خام بستگی دارد.