تحقیق در خصوص علت انفجار در دیگ بخار نوع فایر تیوب
سری مقالات تحقیق در مورد دیگ و بویلر بخار
ما در این سایت مقالات و اخباری در خصوص انفجار دیگ بخار قرار دادیم و ارائه این مطالب فقط در جهت ارائه اطلاعات به مصرف کنندگان این محصول می باشد تا در استفاده و خرید آن دچار اشتباه نشوند.
مقدمه:
بررسی پدیده انفجار دیگ بخار
برای اینکه به علت حادث شدن انفجار دیگ بخار پی ببریم باید ابتدا با خود فرآیند یک انفجار آشنا شویم. همه می دانیم که وجه مشترک در اکثر انفجارهایی که ما می شناسیم افزایش ناگهانی حجم به همراه انتقال موج حرارت و گرما می باشد.
به عبارتی زمانی که یک انفجار رخ می دهد همیشه حجم موادی که سبب انفجار شده اند بطور ناگهانی افزایش پیدا می کند و از طرفی نیز ایجاد و انتقال موج حرارت را نیز داریم. همانطور که می دانید اکثر انفجارهایی که ما شاهد آن هستیم حاصل از احتراق مواد مایع، جامد یا گاز با سرعت بالا می باشد یعنی این مواد با سرعت بسیار بالایی تبدیل به گاز و حرارت یا آتش می گردند.
مثلا نمونه ساده باروت کبریت که در اثر حرارت حاصل از اصطکاک تبدیل به گاز و آتش می شود یا باروت موجود در فشنگ ها و مهمات، در کسر بسیار کوچکی از زمان تبدیل به گازهای داغ می شود. همچنین احتراق ناگهانی بنزین یا مواد دیگر که سریع انجام می شود و حتی احتراق ناگهانی گازهای اشتعال زا نیز سبب تولید حرارت و گازهای داغ می شود.
البته قابل ذکر است که ما هر احتراقی یا افزایش ناگهانی حجم را انفجار تلقی نمی کنیم بلکه بیشتر به آنهایی انفجار گفته می شود که افزایش حجم یا اثرات حاصل از افزایش حجم مشهود باشد.
مثلا در مورد آتش گرفتن کبریت ما انفجار کبریت نمی گوییم زیرا میزان افزایش حجم نسبت به محیط اطراف قابل درک نیست و اثری به محیط اطراف خود ندارد. ولی اگر همین عمل در یک محیط کوچک و بسته انجام شود حتما ما شاهد درک انفجار باروت یا یک نارنجک خواهیم بود زیرا افزایش حجم به راحتی درک و مشاهده می گردد.
انفجار دیگ بخار چیست؟
حال با طرح کردن مقدمه فوق بهتر می توانیم به مقوله انفجار دیگ بخار پرداخت و برای این منظور به بررسی تشابه قضیه انفجار می پردازیم. در دیگ بخار ما آب داغ (مایع) داریم به همراه بخار داغ (گاز) لذا یک محیط با دو فاز مختلف را شاهد هستیم.
همه می دانیم که در آب مانند سایر مایعات، تغییرات دما سبب افزایش مختصری در حجم می شود ولی در گازها یا بخار افزایش دما سبب افزایش خیلی زیادی در حجم آن می گردد. علت هم مشخص است و به ساختار مایع و گاز برمی گردد زیرا در حالت مایع مولکول ها به هم چسبیده و متراکم و در حالت گاز مولکول ها از یکدیگر جدا و باز می باشند و شدیدا تمایل دارند از هم دور شوند.
لذا در زمانی که در محیط بسته ما اقدام به گرم کردن گازها نماییم این امر سبب افزایش شدید در حجم آنها میگردد.
حال با توجه به موارد طرح شده مشخص است که انفجار زمانی حادث می شود که یک گاز به دمای بالایی برسد و از طرفی نیز آنرا در محیط بسته قرار داده باشیم. مثلا زمانی که مواد اشتعال زای موجود در یک نارنجک اگر در محیط باز آتش بگیرند ما فقط شاهد یک اشتعال سریع هستیم ولی همین که این مواد داخل یک محفظه فلزی حبس می شوند قضیه فرق خواهد کرد و ما شاهد انفجار می باشیم.
در دیگ های بخار همین جریان وجود دارد و چون یک فضای بسته یا مخزن بسته است ما شاهد تراکم گاز در دمای متعارف می باشیم حال اگر به دلایلی بخار آب افزایش دما در آن ایجاد شود ما شاهد انفجار دیگ بخار خواهیم بود.
برررسی دلایل انفجار دیگ بخار
البته ما باز دوباره درک خودمان از انفجار را فقط شامل حالتی می دانیم که افزایش حجم سریع در محیط بسته صورت پذیرد، زیرا احتمال پاره شدن مخزن در افزایش فشار تدریجی وجود دارد که طبق موارد ذکر شده در قبل از نظر ما انفجار دیگ بخار تلقی نمیشود.
با توجه به کلیه موارد ذکر شده تا این بخش از مقاله پس باید یک تغییر ناگهانی در دمای بخار ایجاد شود و با توجه به اینکه در حالت کار دیگ بخار دمای بخار اشباع تابعی از فشار می باشد و نرخ افزایش آن نیز مشخص می باشد پس این اتفاق در کارکرد عادی دیگ بخار اتفاق نمی افتد. یعنی در حالت عادی تولید بخار در دیگ که از جوشیدن آب ایجاد می گردد دمای بخار ثابت است و چون محیط بسته است فقط با تغییرات فشار تغییر می کند.
پس در چه زمانی ما شاهد افزایش ناگهانی دما و فشار بخار می باشیم؟
پاسخ این است که عملا نباید هیچگاه این اتفاق حادث گردد. زیرا منبع حرارت داخل آب در حال جوشیدن است و با بخار ارتباط ندارد (در دیگ های فایر تیوب استاندارد) و فشار و دما هم تدریجی افزایش یا کاهش می یابند.
پس فقط زمانی انفجار دیگ بخار اتفاق خواهد افتاد که منبع حرارت با بخار ارتباط برقرار کند. این حالت در دیگ های بخار با طراحی استاندارد فقط زمانی اتفاق می افتد که سطح آب کاهش یابد و لذا کوره دیگ در معرض بخار قرار گیرد.
بنابراین یکی از خطرناک ترین عوامل انفجار دیگ بخار، خرابی سیستم کنترل و تغذیه آب به دیگ بخار میباشد.