موتورخانه مرکزی دیگ بخار و دیگ آبگرم

موتورخانه مرکزی دیگ بخار و دیگ آبگرم

موتورخانه مرکزی در کلیه ساختمان های مسکونی بلند مرتبه یا ساختمان های تجاری- آموزشی- رفاهی- درمانی و بهداشتی و صنعتی به عنوان قلب آن واحد تلقی می شود.

بنابراین در طراحی- ساخت- انتخاب و نصب تجهیزات و راه اندازی و نگهداری و بهره برداری آنها باید نهایت دقت را به عمل آورد. در مجموع سعی شده است که در حد توان به موارد فوق پرداخته شود.

موتورخانه با توجه به نوع کاربری ساختمان و نظر مهندس طراح می بایستی به شکل مناسب ساخته شود که بتواند بخشی از تجهیزات زیر را (بستگی به موارد مورد نیاز) در خود جای دهد.

بخش های مختلف موتورخانه

۱- دیگ ها اعم از دیگ بخار و دیگ آب گرم- دیگ آبداغ (آب داغ)

۲- مبردها یا سرد کننده ها اعم از چیلرهای ضربه ای- دورانی یا جذبی

۳- تجهیزات تصفیه آب و سختی گیر و تولید آب صنعتی

۴- کمپرسورها

۵- پمپ ها در انواع مختلف آن

۶- منابع ذخیره آب

۷- منابع آب بهداشتی اعم از کویلی (بخار یا آب داغ یا الکتریکی) یا دو جداره ها

۸- منابع انبساط

۹- مبدل های حرارتی اعم از مبدل های بخار یا آب داغ و گرم

۱۰- لوله ها در اندازه های متفاوت

۱۱- آهن آلات مورد نیاز ساخت انواع نگهدارنده

۱۲- شیرآلات در اندازه و انواع مختلف

۱۳- عایق کاری لوله ها و تجهیزات

۱۴- نصب علائم هشدار دهنده و هدایت کننده

۱۵- مخازن سوخت

۱۶- تجهیزات اختصاصی و یا خاص مانند سیستم تولید خلاء، سیستم تولید گازهای طبی و اکسیژن و…..

۱۷- دی گازور

۱۸- منبع سوخت روزانه

۱۹- تجهیزات اعلام و اطفاء حریق

۲۰- تجهیزات برق اضطراری

۲۱- برج های خنک کشی

 

ویژگی های موتورخانه دیگ آبگرم

ساختمان موتورخانه دیگ بخار باید به گونه ای باشد که ابعاد آن بتواند تجهیزات مورد نیاز را در خود جای دهد و پیش بینی فضای کافی در اطراف تجهیزات به منظور انجام تعمیرات لازم شده باشد.

ارتفاع موتورخانه دیگ های بخار باید به اندازه ای باشد که بتوان لوله کشی در سطوح مختلف و همچنین نصب تجهیزات و تعمیرات، تعویض قطعات را به راحتی انجام داد.

موتورخانه های دیگ بخار و آبگرم باید دارای یک شبکه کانالی دقیق تخلیه آب در کف باشد که به وسیله شبکه های مناسب روی آن پوشش داده شود تا در مواقعی که نیاز به تخلیه و سرویس و تعمیر تجهیزات است بتوان آب، آنها را به راحتی تخلیه نمود.

 

هوای داخل موتورخانه باید طوری تهویه شود که هم هوای مورد نیاز تجهیزات مانند بویلرهای بخار و آبگرم تأمین شده و هم اپراتورها بتوانند به راحتی در آنجا کار کنند. فونداسیون دستگاه ها و تجهیزات موتورخانه می بایستی طوری ساخته شود که از هر طرف دستگاه ۱۰ سانتیمتر بیشتر باشد و نیز دارای بلندی ۱۰ سانتیمتر هم باشد.

در ساختمان موتورخانه می بایستی محلی جهت استقرار اپراتورها که به صورت شبانه روزی بایستی در محل باشند و همچنین محلی جهت احداث یک کارگاه کوچک جهت تعمیرات اولیه تجهیزات موتورخانه و محلی جهت (انباری) برای نگهداری ابزار آلات مورد نیاز و نگهداری لوازم و قطعات یدکی خیلی ضروری پیش بینی شود.

همچنین درب ها و راه های خروجی موتورخانه ها باید طوری ساخته و طراحی شود که پرسنل موتورخانه های دیگ بخار و دیگ آب داغ در مواقع ضروری بتوانند به راحتی و با کمترین اتلاف وقت از آن محل ها خارج شوند.

 

آرایش و جانمایی نصب تجهیزات موتورخانه دیگ آبگرم

آرایش و جانمایی نصب تجهیزات موتورخانه می بایستی به نحوی انجام شود که:

۱- دسترسی به دستگاه ها و تجهیزات جهت تعمیر و تعویض راحت باشد.

۲- اپراتورها بتوانند به راحتی تجهیزات را مورد بازبینی و بررسی قرار دهند.

۳- فواصل دستگاه و تجهیزات نسبت به یکدیگر به اندازه ای باشد که حجم موتورخانه را بیش از حد بزرگ ننماید و نیز از نظر اقتصادی بکارگیری لوازم جانبی نیز توجیه فنی و اقتصادی داشته باشد.

۴- در آرایش دستگاه های موتورخانه می بایستی حداقل ۵ مشخصه زیر رعایت گردد.

الف- قسمت دیگ ها یا تجهیزات گرمایش که تعمیرات کلیه لوازم و تجهیزات تولید گرما در یک محل جانمایی و مستقر شوند.

ب- بخش چیلرها یا تجهیزات سرباز که تعمیرات کلیه لوازم و تجهیزات تولید سرما در یک محل جانمایی و مستقر شوند.

ج- بخش انتقال دهنده سرمایش و گرمایش مانند پمپ ها و تجهیزات مشابه جانمایی و مستقر شوند.

د- بخش تهیه آب صنعتی و تجهیزات جانبی مانند کلکتورهای آب بهداشتی، و سیستم اطفاء حریق جانمایی و مستقر شوند.

ه- تابلوهای الکتریکی توزیع نیروی برق می بایستی در محل جداگانه جانمایی شوند.

 

در هنگام نصب دیگ آب گرم برای بار اول نیز باید مواردی را در نظر گرفت تا بتوان در هنگام بروز مشکلات احتمالی براحتی آن را برطرف نمود و به تمام نقاط آن دسترسی لازم را داشت.

همچنین برای سوخت بهینه مشعل و عملکرد بهتر دستگاه باید فضای کافی در اطراف دستگاه در نظر گرفته شود در ادامه نکاتی که باید در هنگام نصب دستگاه دیگ ابگرم در نظر گرفته شود بیان شده است.

 

نکات اجرایی در نصب و نگهداری دیگ آب گرم

عملکرد مناسب سیستم حرارت مرکزی ساختمان با عملکرد بهینه دیگ آب گرم که یکی از تجهیزات اصلی اکثر موتورخانه ها می باشد، ارتباط زیادی دارد.

به همین دلیل باید کلیه استانداردها و ضوابط فنی در زمان تولید بخوبی رعایت شود و بعد از تولید کلیه تست های فنی با دقت بر روی آن صورت پذیرد.

اکثر این موارد با اندکی تغییرات در نصب دیگر مخازن تحت فشار مانند دیگ بخار نیز لازم الاجرا می باشد.

 

فضای مورد نیاز نصب دیگ آبگرم در موتورخانه

برای عملکرد مناسب دیگ آبگرم و تجهیزات وابسته باید در زمان نصب دیگ آبگرم فضای کافی را در موتورخانه به آن اختصاص داد.

این فضا باید به حدی باشد تا اپراتور به تمام بخش ها از قبیل، کنترل سطح دیگ آبگرم، لوله‌ها، دودکش، اکونومایزر، شیرفلکه‌ها و کلیه تجهیزات، دسترسی لازم را داشته باشد و در صورت نیاز به تعمیر و یا تعویض لوله ها مشکلی پیش نیاید.

ضوابط و استانداردهای مربوط به نصب دیگ آبگرم و تجهیزات آن در مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان وجود دارد. با توجه به تفاوت در اندازه دیگ های آبگرم برای نصب آن نقشه موتورخانه باید بر اساس طول و ارتفاع بزرگ ترین دیگ آبگرم طراحی شود.

ارتفاع موتورخانه نیز باید بر طبق قوانین موجود در مقررات ملی ساختمان (مبحث چهاردهم) تعیین شود.

فضای مورد نیاز نصب دیگ آبگرم در موتورخانه

آنچه در مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان در مورد نصب و جانمایی دیگ آبگرم و تجهیزات مربوطه در موتورخانه موجود می باشد:

  • نصب دیگ آبگرم باید مطابق دستورالعمل تولید کننده انجام گیرد.
  • تنظیم و تست سیستم کنترل دستگاه توسط نصاب آن الزامی است. نسخه کامل نقشه دیاگرام کنترل دستگاه به همراه دستورالعمل استفاده توسط نصب کننده دستگاه باید به مشتری تحویل داده شود.
  • دستگاه باید روی فوندانسیون هموار و با استقامت بالا نصب شود تا وزن دستگاه در حال کار را بتواند تحمل نماید و این وزن روی فوندانسیون توزیع شود.
  • همچنین فوندانسیون که زیر دستگاه قرار گرفته نباید خاصیت اشتعال زایی داشته باشد.
  • دستگاه باید به طور اطمینان بخش و پایدار به اجزاء سازه ساختمان مهار شود.
  • نصب لزره گیر مناسب در زیر پایه های دستگاه در صورت لرزش دستگاه.
  • برای تخلیه آب دیگ آبگرم باید اتاقی که دستگاه در آن نصب می شود و یا هر دهانه تخلیه دیگ آبگرم، کفشوی مناسب و مورد تایید، داشته باشد.

 

میزان فاصله اطراف دیگ آبگرم

  1. برای انجام عملیات بازرسی، سرویس، تعمیر، تعویض و مشاهده لوازم اندازه گیری، باید پیرامون دستگاه فاصله کافی در نظر گرفته شده باشد.
  2. برای تردد بدون مشکل در اطراف دستگاه باید حداقل فاصله ۵۰ سانتی‌متر در نظر گرفته شود.

فاصله امن مورد نیاز در بالای دیگ آبگرم

  • دیگ آب گرم از نوع یکپارچه در صورتی که دریچه آدم رو بر روی پوسته بالای آن وجود نداشته باشد و ظرفیتی بین مقادیر Kcal/h 1250000 ، Btu/h 5000000 نباید فاصله قسمت بالای آن با سقف کمتر از cm 60 باشد.
  • قسمت بالای دیگ آبگرم، با دریچه آدم رو روی پوسته بالای آن، با ظرفیتی از یکی از مقادیر مندرج در بند ۱ نباید از سقف فاصله ای کمتر از cm90 داشته باشد.
  • اگر ظرفیت دیگ آبگرم پرفشار بیشتر از یکی از مقادیر مندرج در بند ۱ باشد فاصله بالای آن از سقف نباید کمتر از cm 90 باشد.
  • فاصله بالای دیگ آبگرم ، با ظرفیتی بیشتر از یکی از مقادیر مندرج در بند ۱ از سقف نباید کمتر از cm 90 باشد.
  • مخزن انبساط باید در محل نصب وضعیت پایداری داشته باشد و به کمک پایه، آویز و بست هایی مناسب، به اجزاء ساختمان مهار شده باشد.
  • مخزن انبساط باز باید به گونه ای نصب شود که سطح آب داخل آن، در وضعیتی که سیستم بطور عادی کار می کند دست کم cm 120 از بالاترین اجزاء سیستم گرمایی بالاتر باشد.
  • محل و نحوه نصب دستگاه کنترل دمای حد بالا و کنترل سطح پایینی آب در دیگ آبگرم باید به گونه ای باشد که عملیات آزمایش، سرویس وتعویض این کنترل‌ها، بدون تخلیه آب این سیستم، بتواند صورت پذیرد. (این شرط در مورد ساختمان‌های مسکونی کوچکتر از ۶ واحد لازم نیست رعایت شود.)
  • بین دیگ آبگرم یا مخزن تحت فشار و شیر اطمینان نباید هیچ نوع شیری نصب شود.
  • روی لوله تخلیه بعد از شیر اطمینان نباید هیچ نوع شیری نصب شود.

 

در طراحی موتورخانه دیگ بخار موارد ذیل را باید مد نظر داشت:

طراحی موتورخانه دیگ بخار

۱- حداقل مساحت لازم برای موتورخانه

مبحث ۱۴ حداقل حجم بویلر روم را ۱۶ برابر حجم دیگ ها ذکر کرده است که بنظر می رسد مساحتی که بدست می آید خیلی زیاد می شود. مثلاً اگر دو دستگاه دیگ فولادی به قطر ۲ متر و طول ۴ متر داشته باشیم و ارتفاع موتورخانه را ۳ متر بگیریم حداقل مساحت ۱۰۰ متر مربع می شود

.ASHRAE مساحت مکانیکال روم (که بویلر روم را نیز در بر می گیرد) ۴% تا ۹% سطح زیر بنا قید کرده است و گفته شده که این برای اکثر ساختمان ها حدوداً ۶% می شود ارتفاع موتورخانه باید بگونه ای باشد که برای اجرای کلکتورها و نیز لوله کشی بالای دیگ ها مشکلی حاصل نشود.

 

۲- چیدمان تجهیزات دستگاه ها داخل موتورخانه

باید به گونه ای چیده شوند که امکان تعمیر آنها به آسانی فراهم باشد پس فواصل دستگاه ها از همدیگر و از دیوارها و درها و… حائز اهمیت است گفته شده حداقل راه عبور بدون مانع دیگ ها از همدیگر کمتر از ۵۰ سانتیمتر نباشد.

مبدل های کویلدار و مبدل های لحظه ای (SHELL&TUBES) باید فضای لازم در جلو آنها به منظور سرویس لوله ها و یا امکان تعویض کویل ها فراهم باشد هم چنین است در مورد دیگ های فولادی فایر تیوب

 

۳- موقعیت مکانی موتورخانه دیگ بخار و آبگرم

فضای موتورخانه بهتر است نسبت به ساختمان، مرکزیت داشته باشد و سعی شود موتورخانه در گوشه های ساختمان قرار نگیرد هم چنین دودکش دیگ در مرزهای ساختمان قرار نگیرند زیرا در این حالت دودکش در مجاورت دیوار ساختمان های مجاور قرار می گیرد و ممکن است خروج دود از دودکش با مشکل مواجه شود.

 

۴- تأمین هوای احتراق و ونتیلاسیون

مبحث ۱۴ مقررات ملی ساختمان برای هر ۲۴۰۰Btu/h ظرفیت دیگ ،۱CFM هوای احتراق بصورت مکانیکی (توسط فن) در نظر گرفته است این در حالی است که Klever Brooks برای هر اسب بخار دیگ (۳۴۵۰۰ بی تی یو بر ساعت ) ۱۰ فوت مکعب بر دقیقه پیشنهاد داده است.

فشار هوای داخل موتورخانه باید مثبت باشد بنابراین هوا بایستی دمیده شود و از اگزاست فن استفاده نشود که هوا را مکش می کند.

 

یکی از اصلی ترین تجهیزات هر موتورخانه دیگ بخار می باشد. در حقیقت بدون عملکرد صحیح دیگ بخار و بویلر سرویس دهی موتورخانه با مشکل مواجه می شود و هزینه های گزافی به همراه دارد.

به همین دلیل لازم است قبل از فرا رسیدن فصل سرما نسبت به انجام سرویس دیگ بخار و تعمیرات مورد نیاز آن اقدام شود.

 

سرویس بویلر موتورخانه

بویلر موتورخانه، قلب تپنده سیستم گرمایشی ساختمان است و با توجه به هزینه بالای توقف سرویس دهی دیگ، سرویس و نگهداری از آن ضروری است.

در این مطلب در مورد نحوه سرویس دهی دیگ بخار موتورخانه و مراحل اجرایی آن صحبت می شود. به دلیل اهمیت فرآیند اسیدشویی دیگ و بویلر در فرآیند سرویس کاری مطالبی در مورد آن بیان خواهد شد.

 

مراحل مختلف سرویس بویلر موتورخانه

  1. بررسی کافی بودن هوا برای احتراق مشعل دیگ
  2. پر کردن سیستم از آب و کنترل چکه کردن آب
  3. کنترل باز بودن شیرها بعد از رسیدن به فشار کار
  4. کنترل شیر آبنما در منابع انبساط بسته و یا مقدار آب در منابع انبساط باز
  5. کنترل عملکرد صحیح شیر اطمنیان با کشیدن دسته

مطلب پیشنهادی: برخی حقایق منحصر بفرد از بخار و دیگ بخار

 

مراحل انجام تعمیر و سرویس دیگ بخار و  بویلر

ارائه مراحل انجام سرویس دیگ بخار و دودکش و بیان ابراز لازم برای انجام اینکار

  • قطع کردن برق تابلوی برق موتورخانه.
  • جدا کردن کنترلر مشعل از روی پایه آن
  • باز کردن سیم های فاز و نول از روی پایه رله با در نظر گرفتن نکات ایمنی
  • عایق کردن سر سیم های برق رله برای اطمینان بیشتر
  • بستن شیر ورودی سوخت و جدا نمودن شیلنگهای آن با کمک ابزار مناسب از مشعل
  • باز کردن مشعل از بویلر و گذاشتن آن در یک جای مطمئن
  • جداسازی لوله های رابط دودکش دیگ از آن و از دودکش عمودی و تمیز کردن آنها با رعایت نکات ایمنی
  • باز کردن دریچه های بالا و پایین که در قسمت جلو و پشت بدنه دیگ موتورخانه قرار دارند.
  • تمیزکردن قسمت داخلی محفظه احتراق و بیرون آوردن مواد زاید آن
  • تمیز کردن قسمت بالایی پره های دیگ ، ممکن است برای اینکار برس سیمی مخصوص لازم باشد.
  • شستشو و تمیز کردن همه بخش های دیگ با کمک آب
  • در هنگام تمیز کردن دودکش عمودی باید قسمت پایین آن از داخل موتورخانه را ببندید
  • تمیز کردن دوده های جداره دودکش عمودی

    برای تمیز کردن دوده های جداره دودکش عمودی می توان یک گونی پر از ماسه که حجم متناسبی با قطر لوله دودکش دارد بوسیله یک طناب محکم از قسمت بالای دودکش عمودی وارد آن کرده و با بالا و پایین نمودن آن اقدام به تمیز کردن دوده های جداره لوله نمود.

    قبل از انجام کار از استحکام گونی و طناب مطمئن شده و کلاهک بالای دودکش را بردارید و حتما بعد از پایان یافتن کار کلاهک را دوباره در محل آن قرار دهید.

  • بعد از انجام کار مرحله قبل در داخل موتورخانه با باز کردن قسمت پایین دودکش که بسته بودیم دوده های آن را تخلیه و تمیز نمایید
  • دریچه های بالا و پایین بویلر هم در جلو و هم در قسمت پشت سر جای خود قرار داده و بعد از روغن کاری آنها را محکم کنید. برای انجام اینکار از نخ نسوز و خمیر نسوز استفاده کنید.
  • مجددا لوله های دودکش افقی را نصب نمایید.
  • نصب مجدد مشعل بر روی بویلر و بستن اتصالات گازوئیلی و الکتریکی
  • تمیز کردن دیواره بیرونی بویلر و موتورخانه به طور کامل

مطلب پیشنهادی: بازرسی،نگهداری و ایمنی دیگ بخار 

 

مواردی که در هنگام سرویس دیگ بخار (بویلر) موتورخانه حتما باید در نظر گرفته شود

 

  • برای انجام کلیه عملیات سرویس دیگ بخار و دودکش استفاده از لباس کار ضروری است.
  • محل موتورخانه در هنگام کار باید تهویه مناسبی داشته باشد
  • اگر بطور حرفه ای و مرتب عمل سرویس کاری را انجام میدهید و به این حرفه اشتغال دارید مصرف روزانه شیر را فراموش نکنید
  • اطمینان از وجود گردش هوای کافی برای سوختن مشعل بویلر
  • پر آب کردن دیگ برای بررسی وجود سوراخ و چکه آب
  • اطمینان از باز بودن شیرها بعد از رسیدن به فشار کار مناسب
  • اطمینان از عملکرد درست شیر اطمینان و امتحان کردن دسته آن کنترل میزان آب در منبع انبساط باز و شیر آبنما در منبع انبساط بسته
اگر آب تازه و گرم نشده را در دیگ به مدت طولانی نگه داشته شود باعث تشکیل رسوب و زنگ و سوراخ شدن دیگ خواهد شد.

 

موتورخانه دیگ بخار یا بویلر روم به منظور برخورداری از کارکرد صحیح نیازمند نصب تجهیزاتی است که در این مطلب توضیحاتی در این خصوص ارائه می شود.

موتورخانه دیگ بخار چه تجهیزاتی دارد؟

برای کارکرد و بهره برداری از یک بویلر بخار باید گزینه های ذیل وجود داشته باشند.

۱-تجهیزات لازم جهت تامین آب با کیفیت مناسب جهت بویلر بخار

۲-تجهیزات لازم جهت انتقال سوخت به مشعل دیگ بخار

۳-تجهیزات لازم جهت انتقال برق به مدار فرمان بویلر و دیگ بخار

در شکل ذیل یک نقشه ساده از موتورخانه دیگ بخار ارائه شده است:

موتورخانه دیگ بخار

تجهیزات مورد نیاز مطابق این نقشه موارد ذیل می باشند:

۱-سختی گیر (water softner) که جهت حذف رسوبات از آب مورد استفاده قرار می گیرد.

۲-دستگاه دی اریتور یا هوازدا که جهت حذف هوا و گازهایی مضر محلول در آب مورد استفاده قرار می گیرد

۳-منبع کندانس که جهت جمع آوری آب های کندانس شده (تقطیر شده) در سیستم بخار مورد استفاده قرار می گیرد.

۴- مخزن روزانه و مخزن اصلی سوخت گازوئیل

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *