نگهداری صحیح دیگ بخار و کاهش مصرف سوخت

نگهداری دیگ بخار و کاهش مصرف سوخت

بخش اول : ترمینیتور!

نگهداری دیگ بخار و کاهش مصرف سوخت و جلوگیری از حوادث

بیشتر اشکالات و حوادث دیگ‎ بخار ناگهانی رخ می دهند، اما این ظاهر قضیه است. در واقع این اشکالات که بالقوه منشا حوادث و خسارات مالی و جانی سنگینی می توانند باشند در طی یک فرآیند زمانی و به آهستگی بوجود می آیند.

آنقدر آهسته که چنانچه بازرسی دوره ای و سرویس های مربوط به امر نگهداری دیگ صورت نگیرند، صاحب ساختمان شکل گیری مشکلات در سیستم بخار را اصلا متوجه نمی شود و احتمالا تصور می کند که او نظر کرده الهی است و پروردگار عالمیان کاری کرده است که سیستم او اصلا عیبی پیدا نکند!

غافل از اینکه ممکن است خداوند بابت کفاره گناهانی که مرتکب شده است در آینده ضربه شدیدی را توسط همین دیگ بخار ظاهرا بی عیب به او وارد کند! البته منظورم این نیست که در صورت بازرسی منظم و نگهداری صحیح دیگ بخار صاحب آن از عقوبت الهی در امان است!

چون اگر گنهکار و ظالم باشد خداوند غیر از منفجر کردن دیگ بخار راه های دیگری هم برای مجازات او دارد، مثلا شخص گناهکار را در موقعیتی قرار می دهد که مجبور شود یکی از فیلم های حالگیر آندره تارکوفسکس یا برادران تاویانی و یا فیلمی لوس و بی مزه از ساخته های ژاک تاتی کمدین فرانسوی را تماشا کند!

که بنظر من تماشای این فیلم های سوسولی دست کمی از مصائب مربوط به دیگ های بخار ندارد!

اما اگر می خواهید از مجازات الهی از طریق حوادث سیستم بخار در امان باشید باید به مقوله بازرسی و نگهداری پیشگیرانه اهمیت دهید.

علت بروز حوادث در سیستم های بخار چیست؟

همه ساله در ایالات متحده آمریکا صدها مورد حادثه ناشی از سیستم های گرمایش با بخار و آب داغ در ساختمان تجاری، اداری، مسکونی و صنعتی رخ می دهند که خسارات جانی و مالی سنگینی را در پی دارند.

طبق گزارشات علت اصلی بروز این حوادث در بیشتر موارد خرابی سیستم قطع سطح پایین آب، اشتباه راهبر سیستم، نگهداری ضعیف و خوردگی است.

برای یک سیستم بخار طراحی و عملکرد صحیح سیستم کنترل و مسائل ایمنی از ضروریات بدیهی است و تنها راه اطمینان از صحت عملکرد آنها بازرسی منظم و نگهداری و تست اجزاء سیستم طبق برنامه مدون است. اما این وسایل کنترل و ایمنی برای سیستم بخار کدامند؟

برخی از اصلی ترین و ضروری ترین وسایل کنترل و ایمنی سیستم بخار را در اینجا ذکر می‌کنم ولی روش های نگهداری و تستی که پیشنهاد می کنم بر تجربیات خودم مبتنی هستند. ممکن است در این باره کارخانه سازنده دیگ، پیمانکار و بیمه‌گر سیستم نیز نظراتی داشته باشند که باید مد نظر قرار گیرد.

-شیرهای اطمینان

ابزار لازم برای نگهداری دیگ بخار و کاهش مصرف سوخت

شیر یا سوپاپ اطمینان دیگ بخار در واقع آخرین خط دفاعی در برابر حادثه انفجار است. اگر بعضی از ادوات کنترلی در سیستم درست کار نکنند و فشار سیستم بالا رود، شیر اطمینان با آزاد کردن فشار اضافی از ترکیدن دیگ جلوگیری می کند.

البته گاهی شیر اطمینان هم خراب می شود و عدم تخلیه بخار از این شیر راهبر سیستم را در مورد مرتب بودن وضعیت دچار سوء تفاهم می کند. به یاد داشته باشید که خود شیر اطمینان هم باید طبق برنامه زمان بندی بطور منظم تست شود تا از درستی عملکرد آن با ظرفیت تخلیه کافی(متناسب با حداکثر ظرفیت مشعل) اطمینان داشته باشد.

توانایی شیر اطمینان در انجام وظیفه ای که بر عهده دارد توسط چند چیز تحت تاثیر قرار می گیرد، مثل خوردگی داخلی یا محدود شدن جریان در داخل دیگ که می تواند مانع عملکرد صحیح شیر شود.

در بیشتر موارد “انجماد” (freezing) یا قفل شدن شیر اطمینان همین خوردگی است. این حالت عموما سبب بروز نشتی در شیر می شود که باید بی درنگ تعمیر شود.

صحت عملکرد شیر اطمینان دیگ بخار

جهت اطمینان از صحت عملکرد شیر اطمینان باید اهرم آن را ماهی یکبار بالا آورده و فشار میزان شده روی شیر را نیز سالی یکبار تست کرد. در صورت احراز وجود هرگونه عیبی در شیر اطمینان باید فورا دیگ را خاموش نموده و شیر معیوب را تعویض یا تعمیر کرد.

شیر اطمینان باید طوری تنظیم شود که در حداکثر مجاز فشار کار دیگ یا قدری کمتر از آن باز شود که این امر توسط کارخانه سازنده شیر صورت می گیرد. این حداکثر فشاری است که دیگ بخار تحت آن می تواند بطور ایمن کار کند.

حداکثر فشار کار مجاز دیگ روی پلاک مشخصات آن قید می شود. البته این خوب نیست که دیگ تحت فشار خیلی نزدیک به فشار باز شدن شیر اطمینان کار کند چون سبب نشتی شیر شده و خوردگی داخلی را تشدید می کند.

سیستم سوخت دیگ:

سیستم سوخت به ویژه مشعل محتاج پاکسازی دوره ای و نگهداری منظم است. قصور در این مورد ممکن است سبب افزایش مصرف سوخت، کاهش انتقال حرارت در دیگ و حتی انفجار آن شود.

سیستم های جدید سوخت مجموعه ای از اجزاء الکتریکی و مکانیکی هستند. اما هر چیز عمر مفیدی دارد که سیستم سوخت نیز از این امر مستثنی نیست: خرابی ترانسفورمر جرقه، سوختگی و خرابی الکترودهای جرقه، گرفتگی صافی های سوخت و تجهیزات مشعل، کثیف شدن اسکنرهای شعله، کثیفی و نشتی شیرهای سوخت و بر هم خوردن تنظیم نسبت سوخت/هوا، در تمامی سیستم های سوخت پیش می آید.

بنابراین هرگز نباید از بازرسی منظم و دوره ای این سیستم ها و نگهداری صحیح دیگ بخار توسط افراد متخصص غفلت شود.

سایت گلاس(آبنما)

شاید برای یک تاسیسات چی لزومی به تاکید در مورد اهمیت فوق العاده پاکسازی و نگهداری صحیح سایت گلاس نباشد. این وسیله ای است که مسئول راهبری دیگ را قادر می سازد به طور عینی سطح آب در دیگ را مشاهده کند.

اگر سایت گلاس درست نگهداری نشود، ممکن است راهبر سیستم را در مورد سطح آب دیگ دچار سوء تفاهم کند و به اشتباه سطح آب دیگ را کافی نشان دهد در حالی که واقعا سطح آب پایین و شرایط خطرناک است.

از آنجا که آب دیگ در سایت گلاس بالا و پایین می رود به مرور زمان روی شیشه آن را کثیف و تار می کند، بنابراین هیچ سایت گلاسی از پاکسازی بی نیاز نیست. یکی دیگر از اشکالات خطرناکی که در سایت گلاس پیش آمده و حوادث مرگباری را موجب می شود گرفتگی خطوط متصل به سایت گلاس است.

این باعث می شود ارتباط سایت گلاس با دیگ قطع شده و چه بسا در حالی که سطح آب در دیگ به حد خطرناکی پایین رفته است، سایت گلاس آن را نرمال نشان دهد.

بنابراین لوله های اتصال سایت گلاس به دیگ باید منظما بازرسی و پاکسازی شوند تا از صحت آنچه سایت گلاس نشان می دهد اطمینان حاصل گردد. بعضی مسئولین راهبری و نگهداری سیستم های بخار، سایت گلاس را به خاطر اهمیت زیاد آن هر ساله تعویض می کنند.

مطلب مرتبط:معرفی سیستم توزیع بخار

دماسنج دودکش:

این دماسنج معمولا روی دودکش دیگ نصب می شود تا دمای گازهای خروجی از دیگ را نشان دهد. دمای بالای دودکش حاکی از این است که تیوب ها احتمالا دوده یا جرم گرفته اند. همچنین بافل های داخل دیگ ممکن است ضایع شده باشند. این شرایط عموما به آهستگی در یک دوره طولانی اتفاق می افتد.

آنقدر آهسته که پرسنل راهبری سیستم به تدریج به افزایش دمای گاز دودکش عادت کرده و متوجه آن نمی شوند. بد نیست بدانید به ازاء هر ۴۰ ^۰F افزایش دمای دودکش ۱ درصد راندمان دیگ کم می شود.

نمودار نگهداری صحیح دیگ بخار

نمودارها یا گزارش های کار دیگ و نگهداری صحیح دیگ بخار خیلی اهمیت دارند. بسیاری از حوادث دیگ ها را می توان پیشگیری کرد؛ یکی از مهم ترین وسایل برای این کار، تهیه نمودارها یا گزارش های عملکرد و شرح عملیات نگهداری دیگ بخار است. این بهترین روش جهت حصول اطمینان از این است که به دیگ توجه لازم و کافی می شود.

با مطالعه این نمودارها و گزارش ها به راحتی می توان دریافت که آیا بازرسی ها و تست های مربوط به نگهداری طبق برنامه صورت گرفته اند یا نه. به این ترتیب حتی تغییرات کند و تدریجی از قبیل افزایش دمای دودکش در همان اوایل این فرآیند قابل تشخیص است.

کلام آخر اینکه سیستم های بخار و آب داغ در صورتی که درست نگهداری و راهبری شوند خوب کار می کنند و انحرافی از شرایط طرح نخواهند داشت و نگهداری و راهبری صحیح نیز تنها از متخصصین ماهر و هوشمند بر می آید. پس در انتخاب این افراد دقت کنید.

برای کسب اطلاعات بیشتر، مقالات مربوطه را مطالعه فرمایید:

کاهش مصرف سوخت بویلر با نصب توربولاتور

افزایش راندمان بویلر – کاهش مصرف انرژی در دیگ بخار

جلوگیری از یخ زدگی در بویلرها

۶ کاری که باید در هنگام خارج کردن دیگ بخار از حالت سرویس‌دهی انجام داد

! کپی ممنوع * استفاده از مطالب این سایت فقط با ذکر نام منبع بلامانع می باشد * کپی ممنوع !