هنگام بروز اشکال در کار دیگ شوفاژ، برای عیب یابی دیگ آبگرم ابتدا باید از سالم بودن دیگ اطمینان حاصل کرد سپس برای یافتن علت به عواملی ورای دیگ فکر کرد.
در اینجا به چند اشکال معمول در کار سیستم های چند دیگی (Multi-Boiler) نگاهی افکنده و علل متصوره را بررسی می کنیم.
قبل از شروع، باید نوع سیستم و تاثیر آن روی کار دیگ ها را مورد مطالعه قرار دهیم؛ در اصطلاح پمپاژ، یا سیستم پمپاژ اولیه-ثانویه است (وقتی دیگ ها پمپی باشند)، و یا فقط اولیه است یعنی تمام دیگ ها تنها توسط پمپ اصلی سیستم، پمپاژ می شوند. شکل ۱ ترتیبات مختلف پمپاژ را نشان می دهد.
عیب یابی دیگ آبگرم
اجزاء دیگر
–کنترل مشعل هایی که روی دیگ ها نصب می شوند ممکن است به صورت خاموش/روشن (on-off)، مرحله ای (Staged Fire) یا با تنظیم پیوسته (Modulating) باشند.
سیستم توزیع نیز یا جریان ثابت (Constant Flow) است و یا جریان متغیر (Variable Flow). سیستم های جریان ثابت یا دارای شیرهای کنترل سه راهه می باشند و یا اصلا هیچ شیر کنترلی ندارند.
سیستم های جریان متغیر اغلب دارای شیرهای کنترل دو راهه بوده و جریان در سیستم برحسب باز و بسته بودن این شیرها تغییر می کند. برای حصول اطمینان از برقراری حداقل جریان، تمهیداتی بکار می روند؛ این امر را می توان با استفاده از مدارهای جریات متعادل، شیرهای سه راهه، شیرهای بای پس یا ترکیبی از آنها محقق نمود.
بررسی های اولیه
قبل از تجزیه و تحلیل عمیق مشکل پیش آمده چند چیز را باید بررسی کرد:
- آیا صافی ها تمیزند؟
- آیا پروانه پمپ به خوبی می چرخد؟
- آیا همه شیرها در وضعیت صحیح قرار دارند؟
- آیا سیستم دارای یک شیر بای پس تفضلی است؟ آیا این شیر درست تنظیم شده. بدون اشکال کار می کند؟ این شیر جریان به دیگ ها را بای پس می کند یا فقط پمپ را؟
این بررسی ها را به دقت انجام دهید و فکر نکنید قبلا یک نفر این کار را کرده است. اگر بررسی ها چیزی را نشان نداد، ببینید آیا چیزی این اواخر تغییر کرده است.
چرخه کوتاه دیگ
وضعیتی را در نظر بگیرید که هوای بیرون سرد است و بسیاری از فضاهای داخل ساختمان نیز به همچنین به رغم این موضوع دیگ ها با حداکثر ظرفیتشان کار نمی کنند که می تواند حاکی از ایجاد چرخه کوتاه (Short Cycling) باشد.
دلیل این اشکال محتملا عدم تعادل سیستم است که موجب می شود آب بیشتر در مدارهایی که مقاومت کمتری دارند حرکت کند.
جریان اضافی در این مدارها بدون این که فرصت از دست دادن گرما را بیابد به دیگ ها باز می گردد و کنترل دیگ فقط قادر است نسبت به آنچه از سیستم به دیگ برمی گردد واکنش نشان دهد.
این بدان معنی است که در واکنش به داغ بودن آب برگشتی، کنترل ها جریان خروجی دیگ ها را کاهش می دهند. یک مثال ساده از این امر، یونیت هیتر آب داغی است که در اتاق موتورخانه نصب شده است (شکل ۲).
این واحدها معمولا افت فشار کمی دارند و وقتی در چنین موقعیتی نصب می شوند در معرض حداکثر فشار پمپ قرار می گیرند و نتیجتا شدت جریان آب در آن ها بسیار زیاد شده و بدون اینکه فرصت از دست دادن گرما را بیابد به دیگ بر می گردد.
عامل دیگری که می تواند موجب بروز این مشکل شود عبارت است از متعادل بودن مدارهای برگشت مستقیم شیر سه راهه نزدیک پمپ که ناشی از خرابی یا عدم تنظیم صحیح آنهاست.
سیستم های جریان متغیر
در سیستم های جریان متغیری که دارای یک پمپ سیرکولاتور هستند، شدت جریان در سیستم متناسب با بسته شدن شیرهای کنترل کاهش می یابد.
در این سیستم ها جهت اجتناب از بروز مشکلات باید توجه خاصی به کنترل مشعل مبذول گردد. آنچه در زیر می آید توصیه ای است که در کاتالوگ یکی از سازندگان دیگ ذکر شده است:
“چنانچه سیستم از نوع جریان متغیر باشد نباید گذاشت که شدت جریان به کمتر از ۳۰ درصد جریان کامل، افت کند. دیگ باید به مشعل مرحله ای با تنظیم پیوسته و سنسور دمای نصب شده روی آب رفت مجهز گردد.”
چگونگی کار مشعل در سیستم چند دیگی نیز حائز اهمیت است. مثلا اگر سیستم دارای دو دیگ یا مشعل دو مرحله ای باشد ممکن است لازم آید که هر دو مشعل قبل از قرار گرفتن در وضعیت اشتعال قوی، ابتدا در وضعیت اشتعال ضعیف کار خود را شروع کنند.
بیشتر کنترل های جدید مشعل و سیستم های DDC را می توان جهت نیل به این مقصود، تنظیم یا برنامه ریزی کرد.
دیگ های موازی
در سیستمی که دو یا چند دیگ به طور موازی لوله کشی شده و از یک پمپ سیرکولاتور استفاده می کنند، اغلب به لحاظ طبیعی این نوع سیستم مشکلاتی بروز می کند. یک مثال ساده آن در شکل ۳ ملاحظه می شود.
در این شکل باید افت فشار بین نقاط A و B در هر دو مسیر بالا و پایین یکسان باشد. اما آنچه به چشم می آید این است که افت فشار در مسیر لوله کشی به دیگ B-2 باید خیلی بیشتر از مسیر دیگ B-1 باشد.
نتیجه این امر بیشتر بودن جریان در مسیر دیگ B-1 نسبت به مسیر B-2 است که این امر ممکن است سبب گرم شدن بیش از حد آب در دیگ B-2 و صدمه دیدن آن شود.
با استفاده از سیستم جریان متغیر می توان از بروز این حالت جلوگیری کرد. چنانچه نتوان سیستم را از طریق تغییر قطر لوله ها در دو مسیر متعادل کرد، لازم است با استفاده از شیرهای متعادل کننده، از تقسیم صحیح جریان در این مسیرها در همه شرایط عملکرد اطمینان حاصل شود.
مشکلات سیستم های چند دیگی لوله مشترک
نمونه ای از این سیستم ها در شکل ۴ ملاحظه می شود. در کتاب هندبوک ASHRAE 2000 Systems صفحه ۱۲.۷ چنین آمده است: “در طراحی سیستم های مرکب (اولیه-ثانویه) برای به حداقل رساندن افت فشار باید طول لوله مشترک کوتاه و قطر آن بزرگ در نظر گرفته شود. هرگز نباید روی لوله مشترک شیر یا شیر یک طرفه نصب گردد”.
در این سیستم (شکل ۴) قطر لوله مشترک “۲ و قطر لوله اصلی سیستم “۶ است. طول لوله مشترک خیلی زیاد است و یک شیر یکطرفه، یک شیر متعادل کننده و یک شیر قطع مسیر نیز روی آن نصب شده اند.
همانطور که ملاحظه می شود در این شکل قانون نادیده گرفته شده و پمپ های هر یک از دیگ ها و پمپ اصلی نمی توانند مستقل از یکدیگر عمل کنند. جریان دیگ تحت شرایط معین کاهش یافته و دیگ ها به شرایط حد بالا نزدیک می شوند، حتی اگر مشعل مدولیتینگ (با تنظیم پیوسته) داشته باشند.
محل نصب سنسور دما
محل نصب سنسورهای دما گاه ممکن است سبب بی نظمی یا بروز اشکال در کار دیگ گردد. متاسفانه بعضی اوقات محل نصب این سنسورها توسط تکنسین های برق و بر اساس ملاحظات مربوط به طول سیم تعیین می شود نه عملکرد دیگ. امکان بروز اشکال در اثر تعیین محل ناصحیح سنسور دما، در سیستم های اولیه-ثانویه بیشتر است.
به دلیل گردش آب برگشتی از سیستم در لوله مشترک ممکن است دمای خروجی از دیگ خیلی بیشتر از دمای آب رفت به سیستم باشد. بدین لحاظ برای تعیین بهترین محل نصب سنسور دما، باید مشخصه عملکرد سیستم مورد تحلیل قرار گیرد.
هنگام تعیین محل نصب سنسور هوای خارج باید دقت شود که این محل تحت سایه و دور از هر عاملی باشد که سبب به اشتباه افتادن سنسور افتادن سنسور گردد.
اگر سنسور به اشتباه دما را بالاتر از میزان واقعی احساس کند، نتیجتا دستگاه کنترل نخواهد گذاشت که دمای آب دیگ متناسب با سردی هوای خارج افزایش یابد.
ملاحظات دیگر
گرچه بروز اشکال در سیستم ممکن است مربوط به خود دیگ ها باشد، اما چیزهایی نیز در سیستم متصل به دیگ هستند که می توانند مسبب این اشکالات باشند و در این خصوص مثال هایی وجود دارند.
وقتی مشکلی در کار سیستم گرمایش پیش آمد، باید با فکر باز با مسئله برخورد کرده و سر فرصت کل سیستم و چگونگی ارتباط اجزاء آن با یکدیگر را مورد بررسی قرار دهیم.
ترجمه و اقتباس: مهندس سید مجتبی طباطبائی
برای کسب اطلاعات بیشتر، مقالات مربوطه را مطالعه فرمایید:
! کپی ممنوع * استفاده از مطالب این سایت فقط با ذکر نام منبع بلامانع می باشد * کپی ممنوع !
 |  |  |  |  |  |
